بیماری دست، پا و دهان - علائم + روش های درمان خانگی

بیماری دست ، پا و دهان نوعی بیماری ویروسی است که برای مثال تنها در کشور امریکا سالانه 10 الی 15 میلیون نفر به آن مبتلا می شوند.این بیماری می تواند باعث ایجاد بثورات پوستی خاصی در ناحیه دست ، پا و تاول هایی در دهان شود. بیماری دست، پا و دهان - علائم + روش های درمان خانگی

بیماری دست ، پا و دهان (HFMD) چیست ؟

این بیماری نوعی عفونت ویروسی است که اکثرا در تابستان و پاییز و گاهی بهار مشاهده می شود.این بیماری در ابتدای پاییز و همزمان با آغاز مدارس ، در کودکان شیوع بسیار بیشتری دارد. بیماری دست ، پا و دهان معمولا خفیف است و در عرض یک هفته الی ده روز خودبخود درمان می شود.داروهایی که در زمان ابتلا به این بیماری از طرف پزشک تجویز می شود ، برای کاهش علائم ناراحت کننده بیماری دست ، پا و دهان می باشد و خود بیماری را درمان نمی کند. بیماری دست ، پا و دهان با تب و بثورات پوستی همراه است که بیشتر در کف دست ها ، کف پا و داخل دهان مشاهده می شود.

دلایل و عوامل ابتلا به بیماری دست ، پا و دهان

بیماری دست ، پا و دهان یکی از چندین بیماری عفونی است که توسط ویروس های مختلفی ایجاد میشود. شایع ترین عامل ابتلا به این بیماری ویروس Coxsackievirus A16 (کوکساکی ویروس) و enterovirus 71 می باشد. بدون در نظر گرفتن ویروس عامل این بیماری ، علائم و عوارض ناشی از آن معمولا مشابه است . با این حال در صورتی که این بیماری به دلیل ویروس enterovirus 71 (انتروویروس)اتفاق افتاده باشد در مواردی مشاهده شده است که احتمال برخی از عوارض نادر مانند مننژیت ویروسی و یا درگیری عضلات قلبی نیز وجود دارد. بیماری دست پا دهان

این بیماری در موارد زیر بیشتر مشاهده می شود :

• در فصل تابستان و پاییز و گاهی بهار شایع تر است
• در نوزاد بیشتر از بزرگسالان دیده می شود
• احتمال ابتلا در مهد کودک و مدرسه بسیار زیاد است
• مادر می تواند در زمان تعویض کودک ، به دلیل رعایت نکردن بهداشت و استفاده نکردن از دستکش یکبار مصرف ، به این بیماری دچار شود.
• ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن به هر دلیلی ، می تواند احتمال بروز علائم بیماری دست ، پا و دهان را بیشتر کند.

آیا بیماری دست ، پا و دهان (HFMD) مسری است ؟ روش انتقال ؟

ویروس بیماری دست ، پا و دهان (HFMD) از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده به ویروس انتقال میابد.این ویروس اکثرا در مایعات بینی ، گلو ، مایعات داخل تاول ها ، دهان و مدفوع مشاهده می شود و از این طریق قابل انتقال و سرایت کردن است . ویروس عامل بیماری دست ، پا و دهان (HFMD) بر روی سطوح بیجان و خارج از بدن نیز براحتی زنده می ماند (مانند شیر آشپزخانه ، تلویزیون ، دستگیره در و ...) و به راحتی از طریق لمس مناطق و سطوح آلوده ، به شخص دیگر منتقل می شود. به همین دلیل توصیه می شود همیشه بهداشت فردی خودتان را به خوبی رعایت کنید و مخصوصا اگر فردی در خانه دچار این بیماری شده است، در صورتی که هر جایی از خانه را لمس کرده اید ، قبل از برخورد دست با چشم و یا دهان ، حتما دستان خود را با آب و صابون به خوبی بشویید. از حوله مشترک استفاده نکنید . علت بیماری دست پا دهان چیست بعد از بهبودی فرد مبتلا ، باید تمام لباس ها و لوازم مورد استفاده او کاملا شسته و تمیز شود. بیماری دست ، پا و دهان (HFMD) می تواند از طریق آب آلوده و قاشق و سایر لوازم شخصی نیز به راحتی منتقل شود. همچنین مادرانی که در زمان زایمان ، مبتلا به این بیماری باشند ، بیماری دست ، پا و دهان (HFMD) را به نوزاد تازه متولد شده خود منتقل می کنند. این بیماری در هفته اول ابتلا ، بسیار مسری است و بعد از این مدت ، از شدت انتقال آن کاسته می شود. ویروس عامل بیماری دست ، پا و دهان می تواند چند هفته تا چند ماه بعد از ناپدید شدن تمام علائم بیماری ، در دستگاه تنفسی و روده فرد باقی مانده باشد .بنابراین فرد مبتلا می تواند تا هفته ها و ماهها بعد از بهبودی نیز ناقل این بیماری بوده و دیگران را مبتلا کند. بسیاری از بزرگسالان ممکن است به این بیماری مبتلا شده ولی هیچ علائمی از خود نشان ندهند ولی این بزرگسالان به راحتی می توانند کودکان و بخصوص نوزاد را از طریق بوسیدن و یا هر طریق دیگری به بیماری دست ، پا و دهان مبتلا کنند .

علائم بیماری دست ، پا و دهان

این بیماری معمولا علائم خفیفی ایجاد می کند و بیشتر در کودکان و نوزادان دیده می شود. برخی از رایج ترین علائم این بیماری عبارتند از :

• تب
• مشکل در غذا خوردن و نوشیدن آب
• گلو درد
• کاهش اشتها
• برجستگی ها و تاول های قرمز بر روی کف دست ، کف پا ، داخل دهان

بیماری دست ، پا و دهان در دو روز اول معمولا با تب ، علائم خود را بروز می دهد.از روز دوم ممکن است تاول ها و زخم های کوچکی بر روی پوست و حتی داخل دهان فرد مبتلا مشاهده شود.این تاول ها و برجستگی های ریز معمولا بر روی کف دست ، کف پا ، داخل دهان ، روی لثه ، روی زبان و حتی بر روی گونه مشاهده می شود. گاهی این تاول ها در ناحیه زیر زانو ، باسن و ناحیه تناسلی نیز مشاهده می شود. تاول های داخل دهان معمولا همراه با ناراحتی گلو همراه است که می تواند باعث شود که کودک در خوردن و آشامیدن مایعات دچار مشکل شود. در موارد نادر مشاهده شده است که کودک مبتلا به این بیماری دچار کم آبی بدن شده است . درمان بیماری دست ، پا و دهان چقدر طول می کشد؟

درمان بیماری دست ، پا و دهان چقدر طول می کشد؟

در حالت معمول ، کل مدت این بیماری 5 الی 7 روز به طول می انجامد .یک تا سه روز بعد از وارد شدن ویروس عامل بیماری ، اولین علائم بیماری ظاهر می شود.

چرا بیماری دست ، پا و دهان در سال های اخیر بیشتر شده است ؟

در حقیقت این اتفاق نیافتاده است.این بیماری در سال های قبل نیز به همین شدت وجود داشت ولی در آن سال ها معمولا با سایر بیماری های مشابه اشتباه گرفته می شد و به دلیل اینکه خودبخود درمان می شود ، چندان مورد توجه قرار نمی گرفته است .

درمان بیماری دست ، پا و دهان

در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان دست ، پا و دهان وجود ندارد و آنتی بیوتیک خاصی نیز برای آن تولید نشده است .تمام داروهایی که برای این بیماران تجویز می شود فقط برای کاهش علائم ناراحت کننده آن می باشد و یا در افراد مسن ، داروهایی برای تقویت سیستم ایمنی بدن فرد تجویز می شود.

عوارض بیماری دست ، پا و دهان

این بیماری معمولا بعد از درمان ، عوارض خاصی ایجاد نمی کند مخصوصا اگر به دلیل ویروس (Coxsackievirus A16) اتفاق افتاده باشد. در صورتی که عامل این بیماری ویروس enterovirus-71 باشد ، در موارد نادر ممکن است عوارضی مانند زیر دیده شود : (جای نگرانی نیست و بسیار نادر است)

• مننژیت ویروسی (با علائم سردرد ، احساس ناراحتی در زمان خم کردن سر به جلو ، تهوع و استفراغ)
• آنسفالیت (عفونت مغزی): آنسفالیت در مقایسه با مننژیت بسیار شایع تر است
• سندرم گیلن-بار
• آتاکسی مخچه
• گاهی اوقات ، ویروس ممکن است فیبرهای عضله قلب را آلوده کرده و در نتیجه قابلیت پمپاژ خون قلب را به خطر بیاندازد
• در موارد بسیار نادر ممکن است تاول های پوستی تبدیل به عفونت های باکتریایی شوند که در این صورت مصرف یک دوره آنتی بیوتیک مورد نیاز است .

بیماری دست ، پا و دهان در بارداری

بیماری دست ، پا و دهان معمولا در کودکان زیر ده سال رایج تر است و بزرگسالانی که سیستم ایمنی قوی داشته باشند به ندرت به این بیماری دچار می شود.تا کنون سند و یا مطلب معتبری در مورد این که بیماری دست ، پا و دهان بتواند باعث سقط جنین و یا نواقص مادرزادی جنین شود دیده نشده است . با این حال در صورتی که مادر در زمان به دنیا آوردن نوزاد ، دچار این بیماری باشد به احتمال زیاد ، نوزاد نیز مبتلا خواهد شد و به دلیل اینکه نوزاد تازه متولد شده سیستم ایمنی قوی ندارد ، نیاز به مراقب های پزشکی خواهد داشت . درمان خانگی و سنتی بیماری دست ، پا و دهان

کودک مبتلا به بیماری دست ، پا و دهان چه زمان می تواند به مدرسه برود ؟

معمولا بعد از 3 الی 4 روز از مشاهده علائم اولیه مانند تب ، کودک می تواند به مدرسه برود .

آیا روشی برای جلوگیری از بیماری دست ، پا و دهان وجود دارد ؟

هیچ واکسنی برای جلوگیری از بیماری دست ، پا و دهان وجود ندارد.برای کاهش احتمال ابتلا به این بیماری می توانید موارد زیر را در نظر بگیرید .

•  بهداشت فردی خودتان را رعایت کنید
• قبل غذا خوردن و دست زدن به دهان و چشم ، حتما دستان خود را با آب و صابون بشویید.
• از بوسیدن و تماس با بزاق فرد مبتلا ، خودداری کنید
• از وسایل شخصی و بهداشتی دیگران استفاده نکنید.
• به کودک خود توصیه کنید در مدرسه از وسایل شخصی و مخصوصا لیوان و حوله کودکان دیگر استفاده نکند.
• به کودک خود شدیدا توصیه کنید که در مدرسه بعد از خارج شدن از دستشویی ، دستان خود را با آب و صابون به خوبی بشوید.
• به کودک خود توصیه کنید از سایر کودکان ، لقمه دهنی دریافت نکند.

آیا بیماری دست ، پا و دهان باعث افتادن ناخن می شود ؟

این بیماری در برخی از موارد می تواند باعث ایجاد مشکلات ناخن و در مورادی نیز می تواند باعث افتادن ناخن شود. این افتادن ناخن ، در انگشت شست بیشتر دیده شده است .

درمان خانگی و سنتی بیماری دست ، پا و دهان

روش های خانگی که برای درمان بیماری دست ، پا و دهان مورد استفاده قرار می گیرد در واقع فقط برخی از علائم ناراحت کننده بیماری را کاهش می دهد و درمان کننده خود بیماری نیست و ویروس بیماری را از بین نمی برد.

1 - کاهش علائم دست ، پا و دهان با آب نارگیل

آب نارگیل می تواند بدن را خنک کرده و دارای ویتامین ها ، مواد معدنی و آنتی اکسیدان هایی است که می تواند روند بهبود را تسریع کند.آب نارگیل همچنین حاوی اسید لوریک است و می تواند درد و تب را کاهش دهد. برای استفاده از این خاصیت در نوزادان می توانید آب نارگیل را در فریزر قرار دهید تا یخ بزند .سپس این یخ را برر روی زخم ها و تاول های نوزاد بمالید.در کودکان بالای 5 سال علاوه بر این روش می توانید آب نارگیل را به کودک بنوشانید. بجای آب نارگیل می توانید از روغن نارگیل نیز به صورت موضعی استفاده کنید و بر روی زخم ها بمالید.

 2 - از روغن های گیاهی استفاده کنید

برخی از روغن های گیاهی می تواند روند درمان تاول ها و زخم ها را تسریع کند. فقط توجه داشته باشید که از این روش نباید بر روی تاول های ترکیده و زخم های باز استفاده کنید. همچنین کودک نباید به این روغن های گیاهی حساسیت داشته باشد. می توانید از روغن نارگیل ، روغن کنجد ، روغن اسطوخودوس و سایر موارد مشابه استفاده کنید .

3- اکیناسه

از این گیاه دارویی نیز می توانید برای کاهش علائم بیماری استفاده کنید. می توانید اسانس اکانیسه را به آب حمام نوزاد اضافه کنید/

4 - روغن اسطوخودوس

روغن اسطوخودوس یک ضد عفونی کننده بسیار خوب است و خواص آرامبخشی و تسکین دهنده نیز دارد. می توانید چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب حمام کودک بریزید و کودک را در این آب بشویید. همچنین می توانید اسانس اسطوخودوس را با آب مخلوط کرده و در هوای اتاق خواب کودک اسپری کنید.

5 - اسانس لیمو

اسانس لیمو از طریق پوست به راحتی جذب می شود. می توانید مانند روش های قبل ، اسانس لیمو را به آب حمام کودک اضافه کنید و یا می توانید اسانس لیمو را با روغن نارگیل مخلوط کرده و بر روی زخم های کودک بمالید.

6 - درمان خانگی بیماری دست ، پا و دهان با سیر

سیر نیز خواص ضد میکروبی و آنتی بیوتیک طبیعی دارد و حاوی مقادیر بالایی گودگرد است.می توانید از قرص سیر استفاده کنید و یا سیر را به غذا اضافه کنید. توجه داشته باشید که قبل از اینکار اگر بار اول است که به کودک سیر می دهید باید با پزشک خود مشورت کنید.

7 - درمان خانگی وسنتی با زنجبیل

زنجبیل حاوی چندین ماده ضد ویروس است و خواص آرام بخشی و مسکن نیز دارد.چای ریشه زنجبیل می تواند برای کاهش علائم این بیماری بسیار مفید باشد.

8 - انار یک درمان خانگی برای بیماری دست ، پا و دهان

آب انار می تواند روند درمان این بیماری را سریع تر کند.آب انار خاصیتی انتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد.

9 - درمان خانگی با سرکه سیب

سرکه سیب حاوی ویتامین B و C و همچنین ماده شیمیایی به نام اینولین است که می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. 2 قاشق غذاخوری سرکه سیب اصل و طبیعی را در یک لیوان آب ولرم بریزید و از کودک بخواهید که با آن غرغره کند تا خارش و درد گلو کاهش پیدا کرده و تاول های داخل دهان و روی زبان سریع تر از بین برود.

10 - آلوئه ورا

ژل آلوئه ورا خاصیت ضد میکروبی و مسکن دارد و می تواند باعث سریع تر درمان شدن زخم ها شود. می توانید این ژل را بر روی تاول ها و زخم ها بمالید. چند نکته :

• قبل استفاده دارویی از هر گیاهی باید با پزشک و یا متخصص گیاهان دارویی مشورت کنید. این مطلب فقط جهت افزایش اگاهی بوده و جایگزین نظر پزشک نیست . شما به هیچ عنوان مجاز به خوددرمانی نیستید . این سایت در این مورد هیچ مسئولیتی ندارد.
• همیشه از روغن ها و اسانس های اصل و طبیعی استفاده کنید. روغن های تقلبی هیچ خاصیتی برای این مورد ندارند و ممکن است مضر نیز باشند.
• قبل از استفاده از هر گیاه داروی باید مطمئن شوید که به آن حساسیت وجود نداشته باشد.
• از این روش ها نباید بر روی زخم های باز و تاول های ترکیده استفاده کنید.