عوارض جانبی قرص های پیشگیری از بارداری - جلوگیری با داروهای هورمونی

در حال حاضر مصرف قرص های شیمیایی پیشگیری از بارداری برای جلوگیری از حاملگی ناخواسته در سراسر جهان به صورت بسیار گسترده ای مصرف می شود.حدود 25 درصد از زنان از قرص های ضدبارداری به صورت روزانه استفاده می کنند و 67 درصد از همه زنان از سایر روش ها مانند پچ ، ایمپلنت ، حلقه ، آی یو دی و ... استفاده می کنند و بقیه زنان از روش طبیعی برای جلوگیری از بارداری استفاده می کنند. عوارض جانبی قرص های پیشگیری از بارداری با وجود اینکه این قرص ها روش بسیار مطمئنی برای جلوگیری از حاملگی های ناخواسته هستند (بیش از 99 درصد موارد) ولی می توانند عوارض جانبی گاها شدیدی در پی داشته باشند.برای مثال : آکنه و جوش ، کیست ها ، خستگی مزمن ، مشکلات پستان ، افزایش وزن و حتی افسردگی از رایج ترین عوارض جانبی مصرف این داروها است .توصیه می کنیم به جای استفاده از این داروها ، از سایر روش های جایگزین مانند کاندوم ، پیشگیری طبیعی و ... استفاده کنید.

منظور از قرص های پیشگیری از بارداری چیست ؟

وزارت بهداشت امریکا قرص های پیشگیری از بارداری را اینگونه تعریف می کند : تمام داروهای خوراکی که به صورت روزانه مصرف می شوند و با تغییرات هورمونی می تواند از بارداری ناخواسته جلوگیری کند را قرص پیشگیری  از بارداری می نامند. با وجود اینکه بسیار از زنان از این قرص ها برای جلوگیری از حاملگی های ناخواسته استفاده می کنند،برخی از زنان و دختران نیز از قرص های جلوگیری از بارداری ، برای پریود نشدن و قطع قاعدگی به هر دلیلی استفاده می کنند.

انواع قرص های پیشگیری از بارداری

• قرص های ترکیبی

همانطور که از نامشان پیداست ، این قرص های ترکیبی از بیش از یک نوع هورمون زنانه هستند.در این قرص ها هورمون های مصنوعی وجود دارند که اثرات هورمون استروژن و پروژستین را شبیه سازی می کنند و مانع از تخمک گذاری شده و باعث جلوگیری از بارداری می شوند.علاوه بر جلوگیری از تخمک گذاری ، این داروها می توانند از ضخیم شدن دیواره رحم نیز جلوگیری کنند.این قرص های ترکیبی معمولا ماهانه یکبار مصرف می شوند به صورتی که 24 روز موثر هستند و 7 روز نیز به دوره قاعدگی و خونریزی پریود تعلق دارد.بسته های معمولی این داروها معمولا از خونریزی قاعدگی جلوگیری نمی کند ولی قرص های تقویت شده ای از این گروه وجود دارند که حتی جلوی پریود را نیز می گیرند.

• قرص های ضدبارداری حاوی پروژستین

این قرص ها فقط حاوی هورمون پروژستین هستند و زنانی از این نوع داروها استفاده می کنند که به هر دلیلی امکان استفاده از داروهای ترکیبی را ندارند.(برای مثال به دلیل مشکلات هورمونی یا بیماری خاص و یا تداخل با برخی از سایر داروها).این داروها تخمک گذاری را متوقف نمی کنند و فقط از ضخیم شدن دیواره رحم جلوگیری می کنند.مصرف این قرص ها معمولا باعث دوره های قاعدگی شدید می شوند.

عوارض جانبی قرص های پیشگیری از بارداری

قرص های ضد بارداری باعث تغییر هورمون های بدن زن می شود که این مورد نه طبیعی است و نه امن است .چرخه طبیعی قاعدگی زن شامل تغییرات هورمون استروژن و پروژسترون در طول ماه است ولی قرص های ضد بارداری به صورت مصنوعی سطح هورمون استروژن را در سطح غیر طبیعی نگه می دارند به حدی که بدن اینگونه تصور می کند که در دوران بارداری قرار دارد.طبق گزارش سازمان غذا و داروی امریکا برخی از مهم ترین عوارض جانبی این داروها را اینگونه است .

1 ) باعث کمبود مواد مغذی بدن می شوند

بدن زنان برای متابولیسم اثرات قرص های ضدبارداری به مقدار بسیار زیادی ویتامین B ، ویتامین C ، منیزیم و روی نیاز دارد.در نتیجه زنانی که حداقل یکسال از این قرص ها استفاده کرده اند معمولا دچار کمبود این ویتامین ها و کمبود آهن و منیزیم هستند.در صورتی که بیش از یکسال است که از این قرص های استفاده می کنید باید برای جلوگیری از عوارض جانبی ناشی از کمبود مواد مغذی ، رژیم غذایی خود را اصلاح کنید.

2 ) افزایش احتمال ابتلا به قارچ کاندیدا آلبیکنس

با وجود اینکه قارچ کاندیدا آلبیکنس در دستگاه گوارش وجود دارد ، استفاده از آنتی بیوتیک ها و قرص های هورمونی جلوگیری از بارداری می تواند باعث افزایش رشد کاندیدا آلبیکنس و گسترش آن به سایر نقاط بدن شود.به گزارش سایت بهداشت جهانی : رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکنس با سطح هورمون استروژن بدن زنان ارتباط مستقیم دارد و زنانی که از قرص های هورمونی استفاده می کنند ، بسیار بیشتر از سایر زنان در معرض عفونت های ناشی از مخمر کاندیدا آلبیکنس قرار دارند. گسترش قارچ کاندیدا آلبیکنس ، علاوه بر عفونت واژن ، می تواند باعث مشکلاتی مانند : میگرن ، ناباروری ، اندومتریوز ، فیبرومیالژیا ، پسوریازیس ، سندرم تخمدان پلی کیستیک ، افسردگی ، اختلالات گوارشی و برخی از مشکلات کبدی شود. در این مورد برخی از متخصصان اعتقاد دارند که مصرف قرص های حاوی پروژسترون ، کمتر از قرص های حاوی استروژن و یا قرص های ترکیبی باعث گسترش قارچ کاندیدا آلبیکنس می شود. آیا قرص های پیشگیری از بارداری می تواند باعث افسردگی شود ؟

3 ) استرس ، اضطراب و افسردگی

رایج ترین سوالی که در این مورد پرسیده می شود این است که :

آیا قرص های پیشگیری از بارداری می تواند باعث افسردگی شود ؟

در پاسخ به این سوال می توان گفت که : شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه قرص های حاوی استروژن و پروژسترون می توانند با تغییر تعادل هورمونی بدن زنان باعث تغییراتی در سیستم عصبی و مغز شوند.در یک تحقیق در دانمارک که بر روی بیش از یک میلیون زن انجام شده مشخص شد که استفاده از قرص های پروژستین با افزایش احتمال افسردگی همراه است .با اینحال برخی از پزشکان اعقاد دارند که افسردگی در زمان مصرف این داروها ربطی به عوارض جانبی این قرص ها ندارد و به دلیل پاسخ طبیعی بدن به جلوگیری از بارداری همزمان با داشتن رابطه جنسی است .

4 ) می تواند خطر سرطان پستان را افزایش دهد

موسسه ملی سرطان می گوید : همچنین مصرف این داروها ممکن است احتمال ابتلا به سرطان پستان را تا پنج برابر افزایش دهد.طبق گفته وبسایت سازمان سرطان پستان امریکا  :

5 ) افزایش احتمال لخته شدن خون (ترومبوز ، امبولی ریه)

ارتباط معنی داری بین مصرف قرص های حاوی استروژن و ایجاد لخته های خونی وجود دارد.تحقیقات در این مورد حداقل بیست سال پیش انجام شده است ولی به تازگی نتایج آن منتشر شده است و نشان می دهد که مصرف قرص های حاوی استروژن می تواند باعث افزایش احتمال آمبولی شود. زمانی که لخته خون در یکی از وریدهای عمقی بدن ایجاد شود ، ممکن است این لخته خون وارد ریه شده و باعث آمبولی ریه شود که یک خطر جدی و خطرناک است که احتمال خطر جانی دارد. (در 10 درصد موارد موجب مرگ ناگهانی می شود). یافته هایی وجود دارد که نشان می دهد قرص های ترکیبی حاوی هورمون استروژن و پروژستین ، بیشتر از قرص هایی که فقط حاوی پروژستین هستند ، احتمال ایجاد لخته خون را افزایش می دهد.مشکل تنفس ، درد قفسه سینه ، سرفه خونی ، درد پا که بهبود پیدا نمی کند ، تورم و احساس گرما در پا از علائم رایج لخته شدن خون است. این خطر در کسانی که اضافه وزن دارند و کسانی که سیگار می کشند بسیار بیشتر است . بنابراین توصیه می شود بجای مصرف قرص های هورمونی ، از روش های دیگر و طبیعی برای جلوگیری از بارداریث استفاده کنید که به صورت خلاصه در ادامه مطلب اشاره می شود.

روش های طبیعی و غیر هورمونی جلوگیری از بارداری

کاندوم مردانه  : کاندوم های مردانه گزینه مطمئنی برای پیشگیری از بارداری محسوب می شوند و تقریبا در 98 درصد از موارد موثر هستند . کاندوم های زنانه : بسیاری از مردم اطلاعی از وجود کاندوم زنانه ندارند.این کاندوم ها در 95 درصد از موارد موثر هستند.کاندوم زنانه شامل بخشی شبیه که کیسه است که درون واژن زن قرار می گیرد و از وارد شدن اسپرم مرد به بدن زن جلوگیری می کند . دیافراگم : این مورد حتما باید توسط پزشک نصب شود و خود فرد نمی تواند دیافراگم را نصب کند.دیافراگم در 92 درصد موارد از بارداری جلوگیری می کند. کلاهک رحم : این کلاه در بالای گردن رحم قرار می گیرد و باید توسط پزشک نصب شود. کلاهک رحم در 91 درصد موارد موثر است . پیشگیری طبیعی از بارداری : این روش کاملا طبیعی است و با محاسبه روزهای تخمک گذاری انجام می شود. برای این مورد توصیه می شود مطلب «روش های محاسبه روز تخمک گذاری» را مطالعه نمایید.