روش های پیشگیری از بارداری - جلوگیری از حاملگی

پیشگیری از بارداری روش های مختلفی دارد که هر کدام از آنها مزایا و معایب خاص خود را دارند . شاید بتوان گفت کم عارضه ترین روش جلوگیری از بارداری ، خودداری از هرگونه ارتباط جنسی است که به هیچ عنوان توصیه نمی شود و حتی این روش هم بدون عارضه نیست . در این مطلب از سایت ، به رایج ترین روش های پیشگیری از بارداری به صورت خلاصه اشاره شده است . در مطالب بعدی ، این روش ها به صورت جداگانه کاملا شرح داده خواهند شد .

جلوگیری از بارداری با استفاده از قرص

دو نوع قرص برای جلوگیری از بارداری وجود دارد : قرص های ترکیبی و قرص های پروژستین

قرص ترکیبی پیشگیری از حاملگی چیست؟

این قرص های خوراکی دارای هورمون استروژن و پروژسترون هستند که با متوقف کردن تخمک گذاری و مهار کردن حرکت اسپرم ، عمل می کنند . در بین زوج ها ، زمانی که تازه شروع به مصرف قرص های ترکیبی کرده باشند در سال اول ، 8 درصد احتمال بارداری ناخواسته وجود دارد . بعد از آن در صورتی که قرص های ترکیبی جلوگیری از بارداری به صورت صحیح و مداوم مصرف شود ، فقط 3 در 1000 ، احتمال بارداری وجود دارد که به همین دلیل روش مطمئنی برای پیشگیری از بارداری محسوب می شود .

قرص های ضدبارداری ترکیبی چه مزایایی دارند ؟

• زمانی که به درستی و مداوم مصرف شوند به خوبی از بارداری جلوگیری می کنند و احتمال بارداری ناخواسته 0.3 درصد است
• این قرص های خطر ابتلا به سرطان رحم (سرطان آندومتر) را کاهش می دهند
• مصرف قرص های ترکیبی پیشگیری از بارداری می تواند خطر ایجاد توده های خوش خیم را در پستان کاهش دهد
• این قرص های خطر سرطان تخمدان را کاهش می دهند
• مصرف این قرص ها به صورت قابل توجهی دردها و گرفتگی های قبل از قاعدگی را از بین می برد
• میزان خونریزی پریود را کاهش داده و روزهای قاعدگی را کم می کند
• علائم و افسردگی های قبل از قاعدگی را کاهش می دهد
• مصرف قرص های ترکیبی جلوگیری از بارداری می تواند تا حدی جوش و آکنه را کاهش دهد
• بسیاری از زنان در زمان مصرف این قرص ها از رابطه جنسی لذت بیشتری می برند چون استرس باردار شدن ندارند
• این قرص ها اندومتریوز را سرکوب می کنند .

معایب و عوارض مصرف قرص های ترکیبی

• این روش پیشگیری از بارداری ، هیچ تاثیری بر جلوگیری از ایدز و بیماری های جنسی ندارد
• مصرف این قرص ها باید به صورت منظم و به موقع انجام شود در غیر این صورت احتمال بارداری ناخواسته وجود دارد
• حالت استفراغ و تهوع از عوارض جانبی قرص های ضدبارداری ترکیبی است
• ممکن است چند دوره از قاعدگی را از دست بدهید
• برخی از زنان با مصرف این قرص ها دچار سردرد ، افسردگی و کاهش میل جنسی می شوند
• در موارد نادر ممکن است احتمال لخته شدن خون افزایش پیدا کرده و موجب افزایش احتمال سکته مغزی شود
• زنان مبتلا به دیسپلازی که دارای HPV هستند با مصرف قرص های ترکیبی جلوگیری از بارداری ، 4 برابر بیشتر در خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند
• زنانی که سیگار و یا قلیان می کشند و یا فشارخون بالایی دارند ، با مصرف این قرص ها ، در خطر حمله قلبی و سکته کغزی قرار دارند

استفاده از قرصهای پروژستین برای جلوگیری از بارداری

این قرص ها فقط شامل یک نوع هورمون پروژستین می باشند . در میان زوج هایی که به تازگی شروع به مصرف این قرص ها کرده اند در سال اول ، 8 درصد احتمال بارداری ناخواسته وجود دارد و در صورتی که به صورت منظم و مداوم مصرف شود ، بعد از یک سال ، این احتمال به سه دهم درصد خواهد رسید .

مزایای مصرف قرصهای پروژستین برای پیشگیری از بارداری

• این قرص های عوارض جانبی مرتبط با استروژن را ندارند . خانم هایی که با مصرف قرص های حاوی استروژن دچار عوارض جانبی می شوند می تواند بجای آن از قرصهای پروژستین استفاده کنند .
• در دوران شیردهی از این قرص ها می تواند استفاده کرد . البته با تجویز پزشک
• مصرف قرصهای پروژستین می تواند باعث کاهش خونریزی قاعدگی و کم شدن روزهای قاعدگی شود
• مصرف این قرص ها عوارض پیش از قاعدگی را به صورت قابل توجهی کاهش می دهد . مانند سردرد ، سرگیجه ، حالت تهوع و حساس شدن سینه ها
• این قرص ها خطر ابتلا به سرطان تخمدان و آندومتر را کاهش داده و به جلوگیری از ابتلا به بیماری التهابی لگن (pid) کمک می کند .
• مصرف قرصهای پروژستین می تواند دردهای مرتبط با آندومتریوز را کاهش دهد .

معایب و عوارض جانبی مصرف قرصهای پروژستین

•  از اچ آی وی و سایر بیماری های رایچ و مسری جنسی پیشگیری نمی کند و معمولا برای این منظور باید از کاندوم استفاده شود
• باعث بی نظمی های قاعدگی شده و احتمال دارد چند دوره از پریود خود را از دست بدهید
• باید روزانه و به موقع مصرف شود در غیر این صورت احتمال بارداری ناخواسته وجود دارد
• قرصهای پروژستین می توانند باعث چاقی و افزایش وزن شوند .
• مصرف این قرص ها می تواند در برخی از خانم ها باعث بروز افسردگی شود

درپوش یا کلاهک دهانه رحم

درپوش رحم نوعی کلاهک از جنس لاتکس نرم است . این کلاهک ها اندازه های مختلفی دارند که در ابتدا باید توسط پزشک معاینه شوید تا سایز مناسب با دهانه رحم شما توسط پزشک مشخص شود . این کلاهک را می توانید یک ساعت قبل از شروع رابطه جنسی در محل خود قرار دهید ولی باید حداقل تا 6 ساعت بعد از رابطه جنسی ، برداشته نشود .

کلاهک های رحمی قابل شستشو هستند و می توانید چندین بار از آن استفاده کنید ولی توصیه می شود هر سال یکبار آن را عوض کنید .این روش به طور معمول در زوج هایی که در سال اول استفاده از این روش هستند ، 16 درصد احتمال شکست دارد و در سال های بعدی تا 91 درصد از بارداری جلوگیری می کند .

مزایای استفاده از کلاهک دحم برای پیشگیری از بارداری

•  این کلاهک های رحمی کوچک و قابل حمل هستند و می توانید تا یک ساعت قبل از رابطه جنسی آن را در محل مناسب قرار دهید
• بعد از قرار دادن کلاهک ، معمولا تا 48 ساعت می توانید بدون خارج کردن ، از آن استفاده کنید
• شریک جنسی شما متوجه نمی شود که شما از کلاهک رحمی استفاده کرده اید

معایب و عوارض جانبی کلاهک رحمی

• از ایدز و سایر بیماری های مسری جنسی جلوگیری نمی کند
• اندازه این درپوش باید توسط پزشک تعیین شود
• قبل از جایگذاری درپوش رحم ، باید دستان خود را با آب و صابون کاملا بشویید
• احتمال ابتلا به التهاب رحم را افزایش می دهد
• ممکن است در طول رابطه از جایگاه خود خارج شده و باعث بارداری ناخواسته شود
• ممکن است به درستی در دهانه رحم قرار نگرفته و باعث بارداری ناخواسته شود
• در صورتی که سابقه سقط جنین دارید ممکن است نیاز داشته باشید تا از اندازه دیگری از درپوش رحم استفاده کنید
• در طول قاعدگی استفاده از درپوش رحم توصیه نمی شود

روش استفاده از درپوش یا کلاهک رحم

1. ابتدا کلاهک رحم را تا یک سوم از مایع اسپرم کش پر کنید .
2. سپس در حالت مناسب قرار گرفته و کلاهک را با انگشت در واژن فرو کرده و در جایگاه مناسب قرار دهید
3. با استفاده از انگشت و لمس دهانه رحم ، مطمئن شوید که کلاهک به درستی در جای خود قرار دارد
4. بعد از رابطه جنسی ، 6 ساعت صبر کنید و کلاهک را با استفاده از انگشت خارج کنید
5. می توانید کلاهک را با آب و صابون شسته و در جای خنک برای استفاده های بعدی نگه دارید
6. مواظب باشید کلاهک سوراخ نشود
7. در صورتی که از اسپرم کش استفاده نکنید احتمال بارداری به شدت افزایش می بابد
8. اگر کلاهک بیش از حد از مایع ضد اسپرم پر شود ممکن است در هنگام رابطه جنسی لیز خورد و از جایگاه خود خارج شود
9. هرگز نباید این کلاهک بیش از 48 ساعت بر روی دهانه رحم باقی بماند

استفاده از کاندوم برای پیشگیری از بارداری

کاندوم ها معمولا از جنس لاتکس نرم و بسیار نازک هستند . کاندوم روی آلت تناسلی مرد قرار گرفته و از تماس منی با آلت تناسلی زن جلوگیری می کند . کاندوم معمولا در صورتی که به صورت مداوم و صحیح استفاده شود تا حد زیادی می تواند از انتقال ایدز و برخی از بیماری های جنسی  پیشگیری کند .

(برای مثال : عفونت کلامیدیا ، گنوره ، تریکومونیاز که می توانند از طریق تماس منی با واژن ، مقعد و دهان منتقل شوند . و همچنین بیماری های :هرپس تناسلی [Herpes genital]،   سیفلیس و ویروس پاپیلوم انسانی (HPV)  ) در موقع استفاده از کاندوم به نکات زیر توجه نمایید

1. برای کاهش احتمال سوراخ شدن کاندوم ، در طول رابطه جنسی از روان کننده های روغنی استفاده نکنید . روان کننده هایی که بر پایه آب هستند می تواند انتخاب خوبی باشد.
2. بلافاصله بعد از انزال ، آلت تناسلی را بیرون آورده و کاندوم را خارج کنید . در این زمان ، انتهای کاندوم را محکم نگهداری تا کاندوم در داخل واژن گیر نکند .
3. هرگز از یک کاندوم دوبار استفاده نکنید

مزایای استفاده از کاندوم

• کاندوم برای جلوگیری از انتقال ایدز و برخی از بیماری های جنسی بسیار مناسب است
• یکی از بهترین و موفق ترین روش ها برای جلوگیری از بارداری است
• برای خرید کاندوم نیازی به تجویز و نسخه پزشک نیست

معایب و عوارض استفاده از کاندوم

•  کاندوم به صورت کامل از تبخال تناسلی ، سیفلیس ، زگیلی تناسلی و ... پیشگیری نمی کند زیرا احتمال تماس مایعات تناسلی با پوست در زمان رابطه جنسی بسیار بالاست .
• احتمال پاره شدن کاندوم در بین رابطه جنسی و بروز حاملگی ناخواسته وجود دارد .
• در زمان قرار دادن کاندوم احتمال سوراخ شدن آن توسط ناخن وجود دارد
• برخی از افراد به لاتکس کاندوم حساسیت دارند

 ایمپلنت پیشگیری از بارداری

یکی دیگر از روش های جلوگیری از بارداری ، استفاده از ایمپلنت پیشگیری از بارداری است . ایمپلنت نوعی لوله کوچک پلاستیکی انعطاف پذیر است که توسط پزشک متخصص در زیر پوست بازو قرار میگیرد . این عمل بسیار ساده است و چند دقیقه زمان نیاز دارد .این ایمپلنت مقدار کمی هورمون که بسیار شبیه به هورمون پروژسترون است را تولید می کند .

معمولا در سال اول استفاده از این روش ، احتمال بارداری ناخواسته 5 دهم درصد است . ایمپلنت ها معمولا هرچند سال یکبار باید تعویض شوند .  

مزایای استفاده از ایمپلنت پیشگیری از بارداری

• به صورت طولانی مدت موثر است (حدودا 3 سال)
• در مطالعه ای که اخیرا انجام شده است ، در بین 70 هزار زن که از این روش استفاده کرده بودند حتی یک مورد حاملگی گزارش نشد .
• هیچ محدودیتی در زمان رابطه جنسی ایجاد نمی کند
• خونریزی ها و درد دوران قاعدگی را بسیار کاهش می دهد
• ممکن است به کاهش افسردگی قبل از قاعدگی کمک کند

معایب و عوارض جانبی ایمپلنت های پیشگیری از بارداری

• از ایدز و سایر بیماری های جنسی جلوگیری نمی کند
• باعث نامنظم شدن دوره های قاعدگی می شود و یا ممکن است چند دوره را از دست بدهید
• می تواند باعث چاقی و افزایش وزن شود
• می تواند باعث بروز افسردگی قبل از قاعدگی شود

اسفنج ضد بارداری

اسفنج های جلوگیری از بارداری ، با ممانعت از ورود اسپرم به رحم ، از حاملگی پیشگیری می کنند . این روش در زنانی که زایمان نداشته اند بسیار بهتر از زنانی که سابقه زایمان دارند ، جواب می دهد . در سال اول استفاده از این روش ، 16 درصد از زنان دچار حاملگی ناخواسته می شود و در سال های بعدی در صورت استفاده صحیح ، این میزان به 9 درصد کاهش می یابد . از آنجایی که این اسفنج ها مانع ورود مایع به رحم می شوند می توانند از برخی از بیماری های جنسی پیشگیری کنند .  (مانند : گونوره، کلامیدیا و تریکومونیاز )

مزایای استفاده از اسفنج ضد بارداری

• استفاده از این اسفنج ها آسان است
• بدون نسخه پزشک قابل تهیه هستند
• در صورتی که از قبل اسنفج را در واژن قرار دهید ، شریک جنسی شما متوجه وجود اسفنج نخواهد شد

معایب و عوارض جانبی اسفنج پیشگیری از بارداری

1. قبل از وارد کردن اسفنج باید دست های خود را با آب و صابون بشویید
2. برخی از زنان به راحتی نمی توانند اسفنج را در جای درست قرار دهند
3. برخی از زنان بعد از رابطه جنسی ، در خارج کردن اسفنج دچار مشکل می شوند
4. در صورتی که اسفنج بیش از 30 ساعت در داخل مهبل بماند خطر ابتلا به عفونت های جدی را افزایش می دهد
5. در طول رابطه جنسی ممکن است اسفنج از جای خود حرکت کرده و باعث بروز بارداری ناخواسته شود

شیاف پیشگیری از بارداری

این روش معمولا باید قبل از رابطه جنسی مورد استفاده قرار گیرد .شیاف ضد بارداری در واژن ذوب شده و ماده ضد اسپرم از خود آزاد می کند . احتمال بارداری ناخواسته در زمان استفاده از شیاف ضد بارداری ، 15 الی 25 درصد است .

مزایای استفاده از شیاف ضد بارداری

•  ارزان است و بدون نسخه می توان خریداری کرد
• براحتی قابل استفاده است
• تا یک ساعت اثر بخشی دارد

معایب و عوارض جانبی شیاف ضد بارداری

• از ایدز و سایر بیماری های جنسی پیشگیری نمی کند
• ممکن است باعث ایجاد حساسیت شود
• بیش از یکبار در روز ق5ابل استفاده نیست

استفاده دیافراگم برای جلوگیری از بارداری

دیافراگم از جنس لاتکس است که در مهبل قرار میگیرد و از ورودی اسپرم به دهانه رحم جلوگیری می کند و همچنین به دلیل استفاده از اسپرم کش باعث از بین رفتن اسپرم می شود . احتمال بروز بارداری ناخواسته در این روش ، 6 الی 15 درصد است .

مزایای دیافراگم پیشگیری از بارداری

•  روش نسبتا خوب و مطمئنی محسوب می شود
• تا چند ساعت قبل از رابطه جنسی می تواند دیافراگم را در داخل واژن قرار داد
• دیافراگم ها ایمن هستند و تعادل هورمونی بدن را به هم نمی زنند

معایب و عوارض جانبی احتمالی دیافراگم

•  از ایدز و سایر بیماری های جنسی جلوگیری نمی کند
• سایز دیافراگم باید توسط پزشک مشخص شود
• قبل از قرار دادن آن باید دست های خود را با آب و صابون کاملا تمیز بشویید
• احتمالا ابتلا به عفونت های ادراری را افزایش می دهد
• نباید بیش از 24 ساعت در درون بدن باقی بماند
• ممکن است در طول رابطه جنسی از جای خود خارج شود
• بعد از زایمان و یا سقط جنین باید دوباره به پزشک مراجعه کنید تا اندازه جدیدی برای شما تجویز شود

جلوگیری اورژانسی از بارداری

پیشگیری اضطراری یا اورژانسی از بارداری که به روش پیشگیری صبح روز بعد نیز مشهور است ، زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که شما رابطه پرخطری را بدون استفاده از هیچ کدام از روش های جلوگیری از بارداری ، تجربه کرده باشید . این روش می تواند حداکثر تا 120 ساعت بعد از رابطه جنسی موثر باشد . بهترین زمان برای استفاده از این روش ، حداکثر 24 ساعت بعد از رابطه جنسی می باشد .

 در زمان استفاده از این روش به نکات زیر توجه کنید

1. قبل از مصرف قرص های جلوگیری اورژانسی ، می توانید از داروهای ضد تهوع استفاده کنید
2. بهتر است قرص را با غذا مصرف کنید
3. اولین دوز را در اوسط صبح روز بعد و دوز بعدی را 12 ساعت بعد مصرف کنید

روش مصرف قرص جلوگیری اورژانسی

باید در دو نوبت با فاصله 12 ساعت هر بار 2 قرص HD خورده شود. در اولین فرصت 2 قرص خوراکی HD همراه با شیر یا آب زیاد مصرف می شود. باید دقت کرد که قرص نوبت اول در زمانی خورده شود که نوبت دوم را بتوان 12 ساعت پس از آن مصرف کرد. مصرف نوبت اول را نباید بی دلیل به تاخیر انداخت، زیرا میزان تاثیر ممکن است با گذشت زمان کاهش یابد.اگر قرص نوع LD در دسترس باشد،‌ باید در هرنوبت 4 قرص مصرف کرد.نکته مهم: اگر بیش از 72 ساعت (3 روز) از مقاربت گذشته باشد، استفاده از روش اضطراری توصیه نمی شود و باید در این موارد با پزشک مشورت کرد.

کاندوم زنانه

کاندوم زنانه معمولا از پلاستیک بسیار نازک از جنس پلی اورتان ساخته می شود . یک طرف کاندوم زنانه باز است و طرف دیگر آن بسته است . در دو انتهای کاندوم زنانه  حلقه هایی وجود دارد که انعطاف پذیر هستند . موقع استفاده ، طرف بسته کاندوم در درون واژن قرار می گیرد . احتمال بارداری در زمان استفاده از این روش 5 الی 15 درصد است .

مزایای استفاده از کاندوم زنانه

•  بدون تجویز پزشک در دسترس است
• کاندوم زنانه را می تواند در همان لحظه و یا چند ساعت قبل در واژن قرار داد
• کاندوم زنانه برای جلوگیری از ایدز و سایر بیماری های جنسی بسیار موثر است
• به دلیل اینکه از لاتکس در کاندوم زنانه استفاده نشده است ، برای استفاده در کسانی که به لاتکس حساسیت دارند مناسب است

معایب استفاده از کاندوم زنانه

•  کاندوم زنانه بسیار بزرک است و ممکن است جذاب به نظر نرسد
• سر و صدای زیادی دز طول رابطه جنسی تولید می کند
• استفاده از آن تقریبا سخت است
• کاندوم زنانه حدودا سه برابر گرانتر از کاندوم مردانه است

پیشگیری طبیعی از بارداری

در این روش اصول کار بر این است که روزهای تخمک گذاری زن مشخص شده و در آن روزها از رابطه جنسی پر خطر خودداری شود . برای اطلاعات بیشتر در مورد تعیین روز تخمک گذاری پیشنهاد می شود این مطلب را مطالعه نمایید " روش های تشخیص روز تخمک گذاری "  در صورتی که از این روش به صورت دقیق استفاده شود ، میزان شکست معمولا چیزی بین 2 الی 20 درصد است .

معایب استفاده از روش طبیعی پیشگیری از بارداری

• این روش هیچ گونه تاثیری در پیشگری از ایدز و سایر بیماری های جنسی ندارد
• در این روش ، روزهای تخمک گذاری باید به صورت دقیق محاسبه شود
• در صورت کوچکترین اشتباه محاسباتی ، احتمال بارداری ناخواسته وجود دارد

استفاده از آمپول ضد بارداری

این آمپول ها معمولا هر سه ماه یکبار تزریق می شوند که حاوی هورمونی شبیه به هورمون پروژسترون می باشند . تزریق این آمپول باعث تحریک تخمدان و جلوگیری از آزاد شدن تخمک می شود . احتمال بارداری ناخواسته در این روش معمولا بین 1 الی 3 درصد است .

مزایای استفاده از آمپول ضد بارداری

• در زمان رابطه جنسی نیازی به هیچ اقدامی ندارید
• یکی از روش های بسیار موثر است
• میزان خونریزی قاعدگی بسیار کاهش میابد
• در دوران شیردهی (بعد از شش هفته) می تواند آمپول ضد بارداری را با تجویز پزشک تزریق کرد
• باعث بهبود علائم پیش از قاعدگی می شود

معایب و عوارض تزریق آمپول ضد بارداری

•  این روش هیچ تاثیری برای جلوگیری از ایدز و سایر بیماری های جنسی ندارد
• تزریق این آمپول می تواند باعث قاعدگی های نا منظم و یا از داشتن دادن قاعدگی شود
• می تواند باعث افزایش وزن و چاقی شود
• هر سه ماه یکبار باید تزریق شود
• می تواند باعث افسردگی شود
• بعد از قطع تزریق آمپول ، ممکن است چندین ماه طول بکشد تا دوره های قاعدگی به حالت عادی بازگردد
• استفاده طولانی مدت از این روش می تواند باعث پوکی استخوان شود

پیشگیری از بارداری با استفاده از آی یو دی (IUD)

دستگاه های آی یو دی نوعی دستگاه کوچک و معمولا به شکل T هستند که در داخل رحم جاسازی می شوند  . آی یو دی با نامناسب کردن محیط رحم برای بارداری ، باعث پیشگیری از حاملگی می شود . آی یو دی بی خطر و نسبتا ارزان است .

مزایای استفاده از آی یو دی

• این روش دومین روش موثر برای جلوگیری از حاملگی است
• برای حداقل 10 سال موثر است
• میزان شکست در این روش زیر 2 درصد است
• از حاملگی خارج از رحم جلوگیری می کند
• می تواند به پیشگیری از سرطان آندومتر کمک کند
• کم هزینه است

معایب و عوارض استفاده از آی یو دی

•  هیچ تاثیری در جلوگیری از ایدز و سایر بیماری های جنسی ندارد
• باعث افزایش میزان خونریزی و افزایش روزهای خونریزی قاعدگی می شود
• برخی از زنان به مس موجود در آی یو دی حساسیت دارند