پیشگیری از بارداری با قرص - روش مصرف + عوارض و تداخل دارویی

استفاده از قرص های ضدبارداری این روزها رواج بسیار زیادی دارد.در بسیاری از موارد ، به دلیل اشتباهاتی ممکن است این روش جلوگیری از بارداری موفق نباشد و منجر به بارداری ناخواسته شود. در این مطلب ، سعی می کنم تمام اطلاعات لازم جهت استفاده از قرص های پیشگیری از بارداری را در اختیار شما قرار دهم . به دلیل اینکه این مطلب بسیار جامع و طولانی است ، برای دسترسی به موضوع مورد نظرتان می توانید از فهرست مطلب استفاده کنید.

قرص ضدبارداری چیست ؟

قرص های پیشگیری از بارداری نوعی داروی هورمونی هستند.این قرص ها در بسته های خاصی قرار دارند و شما باید روزانه 1 عدد از این دارو را مصرف کنید. توجه داشته باشید که در صورت مصرف به موقع و منظم ، احتمال بارداری با استفاده از این روش 1% است ولی در صورت مصرف نامنظم ، احتمال بارداری بسیار افزایش پیدا می کند. طریقه مصرف قرص ضد بارداری این روش کاملا در دسترس است و استفاده از آن راحت بوده و معمولا هزینه زیادی ندارد.این قرص ها با وجود اینکه فوایدی دارند ، می توانند باعث بروز عوارض جانبی شوند که قبلا در مطلب «عوارض جانبی قرص های پیشگیری از بارداری» به آن اشاره شده است .

قرص های ضدبارداری چگونه از حامله شدن پیشگیری می کنند ؟

این قرص ها با جلوگیری از ارتباط و به هم رسیدن تخمک و اسپرم ، از بارداری پیشگیری می کنند.در این روش ، به دلیل ایجاد تغییرات هورمونی در بدن ، از آزاد شدن تخمک جلوگیری می شود. علاوه بر این ، این تغییرات هورمونی ، محیط واژن و دهانه رحم را تغییر داده و از شنا کردن اسپرم به سمت تخمک جلوگیری می کند.

استفاده از این روش چقدر موثر است ؟

این روش جلوگیری از بارداری بسیار موثر و مطمئن است به شرطی که به صورت اصولی و منظم استفاده شود.بیشترین دلیل ناموفق بودن این روش به خاطر فراموش کردن مصرف قرص و همچنین به دلیل تداخل دارویی می باشد. برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف قرص می توانید از روش های پیشنهادی زیر استفاده کنید.

• از برنامه های اندروید و آی او اس یادآوری زمان مصرف قرص استفاده کنید.
• می توانید قرص ها را داخل کیف پول خود قرار دهید.
• قرص ها را روی در یخچال بچسبانید
• می توانید آنها را کنار وسایل ضروری خود که روزانه چندین بار از آنها استفاده می کنید قرار دهید. مثلا کنار مسواک یا شانه یا لوازم آرایشی.
• به همسرتان در مورد مصرف این دارو اطلاع دهید و از او بخواهید که به شما یاداوری کند .

در صورتی که به صورت بسیار دقیق از قرص پیشگیری از بارداری استفاده کنید ، این روش معمولا در 99% موارد موثر است.ولی معمولا زنان به صورت کاملا دقیق نمی توانند از این روش استفاده کنند .به صورت متوسط ، از هر 100 زن ، 9 نفر در طول استفاده از این روش ،باردار می شوند.

بارداری ناخواسته در زمان مصرف قرص های ضدبارداری چرا اتفاق می افتد ؟

دلایل زیادی می تواند باعث شکست این روش شود.برای مثال :

•  مصرف نامنظم قرص ها
• استفراغ کردن و یا داشتن اسهال به مدت بیش از 48 ساعت (دو روز پی در پی)
• در صورتی که اضافه وزن دارید ، درصد شکست این روش بسیار بالا می رود . (بخوانید : روش های اصولی برای کاهش وزن)
• مصرف برخی از مکمل ها می تواند اثرات این روش را کاهش دهد .
• تداخل دارویی می تواند باعث کاهش اثرات این قرص ها شده و بارداری ناخواسته در پی داشته باشد.

چه داروهایی با قرص های پیشگیری از بارداری مانند ال دی تداخل دارند ؟

چه داروهایی با قرص های پیشگیری از بارداری مانند ال دی تداخل دارند ؟

داروهای مختلفی می توانند با قرص های ضد بارداری مانند ال دی و اچ دی تداخل ایجاد کرده و باعث بارداری ناخواسته شوند .در زمان تجویز هر نوع دارویی ، باید مصرف قرص های ضد بارداری را به پزشک خودتان اطلاع دهید. در این صورت ممکن است به شما توصیه شود که همزمان با مصرف این قرص ها ، از سایر روش های مطمئن مانند کاندوم نیز استفاده کنید.

برخی از داروهایی که با قرص پیشگیری از بارداری تداخل دارند:

•  برخی از آنتی بیوتیک ها و بخصوص آنتی بیوتک ریفامپین (rifampin) یا ریفامپیسین (Rifampicin)
• داروهای ضد قارچ
• داروهای HIV (ایدز)
• برخی از داروهای ضد تشنج
• برخی از داروهای خواب آور و ضد افسردگی
• و...

قرص های ضد بارداری بعد از چند روز اثر می کنند ؟

این تاثیر به مدت زمانی که از شروع مصرف قرص می گذرد بستگی دارد. شما هر زمانی و در هر روزی از ماه می توانید مصرف این قرص ها را آغاز کنید ولی در اولین نوبت مصرف ، باید تا 7 روز بعد از مصرف اولین قرص ، از کاندوم استفاده کنید. (چرا : چون ممکن است در زمان شروع مصرف ، تخمک آزاد شده باشد و با اولین رابطه جنسی ،‌بارداری اتفاق بیافتد) قرص های ضد بارداری ترکیبی را اگر بعد از 5 روز از مشاهده خون قاعدگی مصرف کنید معمولا تا 90 درصد از همان روز مصرف ، از بارداری پیشگیری می کند و نیازی به استفاده از کاندوم نیست.برای مثال : اگر در روز سه شنبه اولین خونریزی قاعدگی اتفاق افتاده است ، می توانید از روز یکشنبه مصرف قرص های ترکیبی را شروع کنید و از همان روز اثر گذار هستند. ولی اگر در سایر روزهای ماه ، مصرف این قرص ها را آغاز کنید ،‌باید تا 7 روز از کاندوم استفاده کنید و یا از رابطه جنسی خودداری کنید. قرص هایی که حاوی پروژسترون هستند ، در هر روز از ماه که مصرف شوند ، دو روز بعد می توانید بدون کاندوم رابطه جنسی داشته باشید.

موارد منع مصرف قرص های ضد بارداری

با وجود اینکه مصرف این قرص ها در موارد عادی معمولا خطر چندانی در پی ندارد ، ولی ممکن است برای برخی از افراد مجاز نباشد و حتی خطرناک باشد. موارد منع مصرف قرص های ضد بارداری مصرف قرص ضد بارداری در موارد زیر فقط و فقط با نظر پزشک مجاز است :

•  در صورتی که هرگونه لخته خونی در بدن دارید
• در صورتی که سابقه حمله قلبی و سکته مغزی دارید
• در صورت ابتلا به سرطان پستان
• در صورتی که بیماری جدی قلبی و عروقی دارید
• در صورت ابتلا به سردردهای میگرنی شدید
• در صورتی که فشار خون بالا دارید
• اگر دیابت دارید
• اگر بیماری کبدی دارید
• اگر افسردگی شدید دارید و دارو مصرف می کنید.

عوارض جانبی قرص های پیشگیری از بارداری

این داروها نیز مانند سایر داروهای شیمیایی می توانند عوارض جانبی در پی داشته باشند. شما ممکن است هیچ کدام از این عارضه ها را در خود مشاهده نکنید و یا چندین مورد به صورت همزمان در شما مشاهده شود. برخی از رایج ترین عوارض جانبی این داروها عبارتند از :

•  افزایش احتمال حمله قلبی
• افزایش احتمال سکته مغزی
• افزایش احتمال ایجاد لخته در رگ های خونی
• احتمال سرطان پستان افزایش پیدا می کند
• می تواند احتمال تومور کبدی را بیشتر کند.
• در موارد بسیار نادر می تواند باعث مرگ ناگهانی شود

در صورتی که هر کدام از علائم زیر را دارید و رفع نمی شوند به پزشک خود اطلاع دهید :

•  درد ناگهانی و شدید در کمر
• درد سینه که به شانه ها و فک گسترش می یابد و همراه با حالت تهوع و استفراغ است
• در درد پا و بخصوص درد ران پا
• تنگی نفس همراه با درد قفسه سینه
• سردرد ناگهانی و بسیار شدید که با حالت تهوع و استفراغ همراه است
• زرد شدن پوست و چشم

مصرف قرص های پیشگیری از بارداری در دوران شیردهی

مصرف قرص های ترکیبی پیشگیری از بارداری در 3 هفته اول دوران شیردهی می تواند کیفیت شیر را کاهش داده و میزان تولید شیر را کم کند.هورمون های موجود در این داروها از طریق شیر وارد بدن نوزاد می شوند و معلوم نیست که برای نوزاد خطری دارند یا خیر. ولی در اکثر موارد اینگونه تصور می شود که بیخطر باشند. تداخل ال دی با داروها تداخل قرص اورژانسی با انتی بیوتیک تداخل دارویی مفنامیک اسید و ال دی قرص ال دی رو با چه قرصی نباید خورد در هر صورت در دوران شیردهی قبل از مصرف هرگونه قرص باید با پزشک خودتان مشورت کنید. قرص های حاوی پروژسترون معمولا تاثیر بر روی شیر مادر ندارند و برای نوزاد نیز خطری نخواهند داشت .

انواع مختلف قرص های ضدبارداری

انواع بسیار مختلفی از قرص های پیشگیری از بارداری وجود دارد که در ادامه به برخی از رایج ترین آنها اشاره شده است .

1- قرص های ترکیبی (COC)

این نوع از قرص ها ترکیبی از دو هورمون استروژن و پروژستین هستند. روزی یکبار مصرف می شوند و تاثیر گذاری بسیار بالایی دارند و از روش های مطمئن برای جلوگیری از حاملگی محسوب می شوند.

2 - قرص های حاوی پروژستین

این قرص ها فقط حاوی هورمون پروژستین هستند و هیچگونه هورمون استروژنی در آنها وجود ندارد.

نحوه مصرف قرص های پیشگیری از بارداری

در صورتی که بسته های قرص شما 28 تایی است : در این صورت روزانه 1 قرص به مدت 28 روز مصرف می کنید و در روز 29 دوباره بسته جدید را آغاز می کنید.در این روش نیازی نیست دقیقا سر ساعت معینی قرص را مصرف کنید ولی اگر این کار را بکنید نتایج بهتری دریافت می کنید. این نوع قرص های ترکیبی معمولا در بسته های 21 روزه و یا 28 روزه تولید می شوند.اگر بسته ای که در دست دارید 28 روزه است ، 7 عدد از قرص های موجود در بسته دارونما است و اثر دارویی ندارد که باید دقیقا از روز 21 به بعد مصرف شود. در زمان مصرف این دارونما و در هفته چهارم ، باید پریود شوید. این قرص های دارونما بجای هورمون های زنانه ، در برخی از مارک ها ، دارای آهن و برخی از ویتامین های مورد نیاز بدن زنان در زمان پریود هستند .شما اگر این هفت قرص دارونما را مصرف نکنید هم هیچ اتفاقی نمی افتد و بارداری رخ نمی دهد. در صورتی که بسته دارویی که در دست دارید از نوع 21 روزه است : در این صورت سه هفته به صورت روزانه یک عدد قرص مصرف می کنید و در هفته چهارم هیچ قرصی دریافت نمی کنید. دقت داشته باشید که دقیقا بعد از هفت روز حتما باید بسته جدید را آغاز کنید. (بسته های 28 تایی به همین دلیل تولید شده اند که مصرف قرص را قطع نکنید و به مصرف روزانه آن عادت کنید.) در صورتی که بسته ای که در دست دارید از نوع 91 روزه است: در این صورت به مدت 12 هفته قرص های حاوی هورمون دریافت می کنید و بعد از آن به مدت 1 هفته قرص های بدون هورمون و دارونما مصرف می کنید. در این نوع ، هر سه ماه یکبار پریود می شوید.

نحوه مصرف قرص های حاوی پروژستین

این نوع از قرص های پیشگیری از حاملگی باید بسیار دقیق مصرف شود.تاخیر سه ساعته در مصرف این قرص ها می تواند باعث بارداری شود.برای مثال اگر امروز ساعت 12 ظهر یک عدد قرص مصرف کردید و فردا ساعت 4 رابطه جنسی برقرار کنید ، احتمال بارداری بسیار بالا است . این قرص ها در بسته های 28 تایی تولید می شوند و هر 28 عدد آنها دارای هورمون است. در دوره مصرف این دارو ، پریود شما معمولا کاملا قطع می شود.

چه مدت بعد از زایمان می توانم قرص ضد بارداری مصرف کنم ؟

برای این منظور باید با پزشک خودتان مشورت کنید.ممکن است مصرف این داروها در دوران شیردهی برای شما مجاز نباشد.همچنین حداقل تا سه هفته بعد از زایمان نمی توانید از این داروها استفاده کنید.

چه مدت بعد از سقط جنین می توانم قرص ضد بارداری مصرف کنم ؟

بلافاصله بعد از سقط جنین می توانید مصرف دارو را آغاز کنید.

اگر بخواهم باردار شوم ، چطور باید مصرف قرص ضد بارداری را قطع کنم ؟

هیچ روش خاصی برای قطع مصرف این دارو وجود ندارد و با قطع دارو اتفاق خاصی نمی افتد و عوارض جانبی در پی ندارد.اگر امروز مصرف این قرص ها را قطع کنید ممکن است چند ماه طول بکشد تا دوره های قاعدگی به حالت عادی برگردد و منظم شود ولی از چند روز بعد از قطع مصرف قرص ، احتمال بارداری وجود دارد و نیازی نیست چند ماه صبر کنید تا قاعدگی منظم شود.

قرص های ضد بارداری چه فوایدی دارند ؟

این قرص ها علاوه بر اینکه روش مطمئنی برای پیشگیری از بارداری هستند ، می توانند دردهای قبل از قاعدگی را کاهش داده و از تغییرات شدید خلق خو در زمان پریود جلوگیری کنند. همچنین در برخی از افراد ، باعث کاهش جوش و آکنه می شود و احتمال عفونت واژن و رحم را کاهش می دهد.همچنین مصرف این قرص ها ، دوره قاعدگی را منظم و قابل پیش بینی می کند که می تواند برای برخی از زنان ، مفید باشد.