دیابت بارداری - علائم - درمان - تشخیص و روش های پیشگیری

دیابت بارداری نوعی از دیابت است که زنان در دوران بارداری به آن مبتلا می شوند و معمولا بعد از زایمان از بین میرود.

دیابت بارداری چیست ؟

دیابت بارداری فقط در زمان حاملگی ممکن است اتفاق بیافتد و در صورتی که به این نوع از دیابت مبتلا شده اید اصلا جای نگرانی نیست و با کمک پزشک و تغییر سبک زندگی و پیروی از رژیم غذایی و در نهایت در صورت نیاز با مصرف داروهای مناسب ،می توانید نوزادی سالم به دنیا بیاورید و کمترین عوارض جانبی را در خود و در جنین تجربه کنید. دیابت بارداری چیست ؟ اگر شما قبل از بارداری قند خون نرمال و طبیعی داشتید ولی در حین بارداری قند خون شما افزایش پیدا کرده است می توان گفت که شما به «دیابت بارداری» مبتلا شده اید .دوران بارداری به اندازه کافی و به خودی خود مشکلات و دردسرهای فراوانی دارد که با ابتلا به این بیماری ، مشکلات دوران حاملگی بیشتر هم خواهد شد. شما همیشه باید رژیم غذایی مصرفی روزانه خود را تحت نظر داشته باشید و کالری مصرفی خود را نیز کنترل کنید. در این مورد باید بسیار دقیق باشید زیرا دیابت بارداری در صورتی که کنترل نشود می تواند بسیار خطرناک بوده و حتی به مرگ جنین منجر شود . در صورتی که دچار این مشکل هستید ، ابتلا به مسمومیت‌ حاملگی‌ (پره‌اكلامپسی‌ و اكلامپسی‌) نیز دور از انتظار نیست .پره‌اكلامپسی‌ و اكلامپسی‌ یکی از علت‌های مهم مرگ و میر مادران باردار می‌باشد که باعث عوارض جنینی و مادری می‌شود. این عارضه بعد از هفتهٔ بیستم بارداری رخ می‌دهد و با فشار خون سیستولیک بیشتر از ۱۴۰ میلی‌متر جیوه یا دیاستولیک بیشتر از ۹۰ میلی‌متر جیوه که معمولاً همراه با پروتئینوری است تشخیص داده می‌شود. دیابت بارداری می تواند منجر به زردی نوزاد و یا ابتلای نوزاد به دیابت نوع دو شود.بر اساس برخی از مطالعات ، ابتلا به دیابت بارداری در سه ماهه آخر بارداری شایع تر است .معمولا 80 درصد مادرانی که دچار این بیماری می شوند ، بعد از زایمان سلامت خود را به دست می آورند و بعد از خروج جفت از بدن ، سطح قند خون مادر کاهش پیدا می کند .

علائم و نشانه های دیابت بارداری

تست های غربالگری در دوران بارداری برای تشخیص دیابت بارداری بسیار مهم و ضروری هستند.با این وجود اگر حامله هستید و احساس تشنگی بیش از حد و تکرر ادرار دارید ، می تواند از نشانه های افزایش قند خون باشد .برخی از رایج ترین علائم دیابت بارداری عبارتند از :

•  تاری دید / مشکلات بینایی / سیاهی رفتن چشم
• گزگز دست و پا / مورمور شدن / سوزن سوزن شدن
• تشنگی بیش از حد و غیر معمول
• تکرر ادرار / نیاز به ادرار کردن در نصف شب
• زخم های شما دیر بهبود پیدا می کنند
• خستگی بیش از حد و ناتوان کننده / مشکل در انجام کارهای روزانه / نداشتن انرژی کافی / بی حوصلگی

توصیه می شود در بین هفته های 24 و 28 بارداری آزمایشات لازم را انجام دهید .در این آزمایشات ممکن است از شما خواسته شود که یک نوشیدنی شیرین بنوشید و پس از آن آزمایش خون انجام می شود.در سه ماهه دوم بارداری نیز در زمان آزمایش غربالگری ، احتمالا علائم دیابت بارداری تشخیص داده می شود .در نهایت نیز آزمایش تحمل گلوکز و سایر آزمایشات می توانند ابتلا به دیابت بارداری را تایید کنند . عوارض دیابت بارداری بر روی مادر

دلایلی که احتمال ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می دهند

• فشار خون بالا
• در صورتی که قبل از بارداری ، میزان قند خون شما در محدوده خطر دیابت قرار داشته باشد .
• ژنتیک و سابقه خانوادگی دیابت نوع 2
• در صورتی که قبل از حاملگی ، به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا بودید
• اگر در دوران بارداری اضافه وزن داشته باشید
• بارداری در سنین بالاتر از 25 سال
• اختلالات هورمونی
• داشتن سابقه سقط جنین

عوارض دیابت بارداری بر روی مادر

این مشکل هر چقدر زودتر تشخیص داده شود و نسبت به درمان و کنترل قند خون اقدام شود ، عوارض جانبی آن بر روی مادر و جنین  کمتر خواهد بود .به طور کلی برخی از رایج ترین عوارض جانبی دیابت بارداری بر روی مادر عبارتند از :

• احتمال زایمان زودرس 30 درصد افزایش پیدا میکند
• در 40 درصد موارد نیاز به مراقبت های ویژه در زمان زایمان وجود دارد
• در برخی از موارد احتمال پره اکلامپسی 70 درصد افزایش پیدا می کند

پره اکلامپسی در دوران حاملگی با افزایش فشار خون و افزایش پروتئین در ادرار همراه است .در موارد شدید ، پره اکلامپسی می تواند به مادر و جنین آسیب جدی وارد کند. تورم پاها و یا احتباس آب در بدن یکی از نشانه های این مشکل است . دیابت بارداری معمولا پس از زایمان و بعد از خروج جفت از بدن مادر متوقف می شود.دیابت بارداری خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد.همچنین این زنان در معرض چاقی و افزایش وزن قرار دارند و در حاملگی های بعدی نیز به احتمال زیاد دچار افزایش قند خون خواهند شد . در زمان بارداری بدن برای اینکه بتواند انرژی و مواد مغذی لازم برای رشد جنین را تامین کند ، تغییراتی در خود ایجاد میکند. در این دوران جفت ، مسئول ساختن برخی از هومورن هایی است که ممکن است بر روی جذب گلوکز تاثیر بگذارند .از طرفی پانکراس مادر تلاش می کند تا میزان قند خون را در حد متعادل نگه دارد .در حقیقت در زمان حاملگی رقابتی بین جنین و مادر بر سر تنظیم قند خون وجود دارد .در صورتی که جنین در این رقابت پیروز شود ، میزان قند خون مادر افزایش پیدا خواهد کرد. در زمان حاملگی ، هورمون لاکتوژن جفتی توسط جفت تولید می شود.هورمون لاکتوژن جفتی به شدت می تواند مقاومت بدن مادر را در برابر انسولین افزایش داده و اسیدهای چرب و کتون ها را از بافت چربی بدن مادر آزاد کند. این فرایند می تواند به شدت سطح قند خون مادر را افزایش دهد و منجر به دیابت بارداری شود . قند ، چربی و کتون آزاد شده از بدن مادر از طریق جفت به بدن جنین منتقل می شود و در صورتی که این میزان بیشتر از حد معمول باشد می تواند برای جنین مضر بوده و یا باعث بزرگ شدن بیش از حد جنین شود.

تاثیر دیابت بارداری بر روی جنین

در صورتی که در دوران حاملگی ، قند خون مادر بیش از حد معمول باشد ، پانکراس جنین تحت فشار زیادی قرار می گیرد .این فشار می تواند بر روی رشد مغزی جنین تاثیر منفی بگذارد .ثابت شده است که در صورت ابتلا به دیابت بارداری ،نوزاد به احتمال زیاد دچار اختلال در عملکرد حافظه خواهند شد و در آموزش و یادگیری حرف زدن دچار مشکل می شوند. این اختلال معمولا با افزایش سن نوزاد خودبخود رفع می شود. همچنین ابتلا به دیابت بارداری می تواند باعث افزایش احتمال ابتلای نوزاد به زردی ‏ هیپوگلیسمی و مشکلات تنفسی شود . این کودکان همچنین در معض دیابت نوع 2 و چاقی قرار دارند .

پیشگیری از دیابت بارداری

با رعایت برخی از نکات و تغییر سبک زندگی و همینطور رژیم غذایی تا حد زیادی می توانید از ابتلا به این مشکل جلوگیری کنید . رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری از دیابت بارداری

 رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری از دیابت بارداری

غذاهایی مصرف کنید که دارای میزان فیبر بالایی هستند . سبزیجات و دانه های کامل را در دوران حاملگی فراموش نکنید .خوردن فست فودها ، شیرینی جات ، آبمیوه های صنعتی (حتی اگر روی آنها نوشته شده باشد 100 درصد طبیعی) ، سوسیس ، کالباس ، نوشابه های گازدار ، قند ، شکر و... را فراموش کنید و مصرف برنج ، آرد ، سیب زمینی و ماکارونی را کاهش دهید . وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید (در دوران بارداری BMI> 27 ) و حتی قبل از اقدام به بارداری نیز وزن خود را کاهش دهید . از بی تحرکی دوری کنید و سیگار نکشید.ورزش منظم نیز می تواند تاثیر بسیار خوبی برای شما داشته باشد .میزان قند خون خود را به طور منظم بررسی کنید.

• به صورت منظم به پزشک مراجعه کنید و تمام آزمایشات لازم را انجام دهید.
• در صورتی که دارویی برای شما تجویز شده است حتما از آن استفاده کنید
• در صورت نیاز ممکن است پزشک برای شما تزریق انسولین تجویز کند .

با استفاده از یک رژیم غذایی سالم ، انجام ورزش منظم و رعایت توصیه های پزشک و مصرف به موقع داروها شما به راحتی می توانید دیابت بارداری را کنترل کرده و کودکی سالم به دنیا بیاورید .مصرف دارو به تنهایی نمی تواند قند خون را به طور موثری کاهش دهد و حتما پزشک برای شما برنامه غذایی و ورزشی در نظر خواهد گرفت . محدوده متوسط قند خون در دوران بارداری به شرح زیر است .

قند خون در بارداری باید چه عددی باشد؟

قند خون قبل از غذا در دوران بارداری	<95 میلی گرم در دسی لیتر
قند خون یک ساعت بعد از خوردن غذا	<140 mg / dL
قند دو ساعت بعد از غذا در بارداری	<120 mg / dL

در دوران بارداری ، در زمان شب هورمون هایی آزاد می شوند که می تواند قند خون ناشتا را در بدن مادر افزایش دهند.برای جلوگیری از این مشکل باید قبل از خواب سیگار نکشید و مصرف مواد غذایی و حتی میوه ها را محدود کنید. پزشک شما احتمالا برای این مورد توصیه هایی برای شما خواهد داشت .

برای درمان دیابت بارداری چه بخوریم؟

• از مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها در یک وعده خودداری کنید
• سعی کنید از کربوهیدرات های پیچیده ای که دارای فیبر هستند استفاده کنید
• مصرف پروتئین ها و چربی های سالم را افزایش داده و مصرف چربی های ترانس را کاهش دهید
• هرگز هیچ وعده غذایی خود را حذف نکنید
• صبحانه را کامل بخورید
• از خوردن فست فودها ، ساندویچ ، پیتزا ، نوشابه ، غذاهای آماده و فراوری شده ، آبمیوه های صنعتی و پاکتی و ... خودداری کنید.
• برنج ، ماکارونی ، سیب زمینی ، نان ، شیرینی ، قند ، شکر  و ... را محدود کنید
• مصرف غذاهای پرچرب ، انواع سس ها ، غذاهای سرخ کردنی و ... را محدود کنید.
• غذاهای را بیشتر به صورت آب پز یا بخار پز یا کبابی طبخ کنید.

فقط 5 الی 10 در صد از زنانی که دچار دیابت بارداری می شوند ممکن است بعد از زایمان دچار بیماری دیابت نوع 2 شوند.دیابت بارداری اگر درمان نشود بسیار خطرناک است و می تواند هم برای جنین و هم برای مادر مشکل آفرین باشد .

عوارض انسولین بر جنین چیست ؟

با وجود اینکه تزریق انسولین می تواند عوارضی جانبی برای مادر و جنین داشته باشد ولی دیابت بارداری عوارض به مراتب بیشتری نسبت به تزریق انسولین دارد و در صورتی که پزشک برای شما انسولین تجویز کرده است حتما باید داروی خود را به موقع تزریق کنید . تهیه و ترجمه اختصاصی/ pamuh.com ©