آزمایش کراتینین - مقدار نرمال کراتینین ادرار

آزمایش کراتینین ادرار می تواند اطلاعات بسیار خوبی در مورد سلامت کلیه ها به ما بدهد.در اکثر موارد زمانی که کسی بیماری کلیوی دارد ، سطح کراتینین ادرار پایین خواهد بود . همچنین ورزش کردن و مصرف مقدار زیادی گوشت و حتی مصرف مکمل های کراتین می تواند کراتینین خون را افزایش دهد.برای درک بهتر موضوع قبل از هر چیز لازم است بدانیم که :

کراتینین چیست ؟

کراتینین حاصل فعالیت ماهیچه و پارگی عضلات است که از کراتین تولید می شود.این ماده نوهی پروتئین برای تولید انرژی برای انقباضات ماهیچه ای است . در واقع در زمان فعالیت بدنی و عضلانی ، کراتین تبدیل به کراتینین می شود.^[1و2] آزمایش کراتین به صورت طبیعی ، تولید کراتینین در بدن معمولا یک مقدار ثابتی است و از روزی به روز دیگر فقط مقدار بسیار کمی تغییر می کند.سطح تولید کراتینین در زنان ، کودکان و افراد مسن کمتر از مردان جوان است چرا که مردان ، میزان عضله بیشتری نسبت به بقیه افراد دارند. کراتینین توسط کلیه ها از بدن دفع می شود و کلیه ها این ماده را از خون دریافت کرده و توسط ادرار از بدن خارج می کنند.به همین دلیل میزان کراتینین موجود در ادرار می تواند معیار خوبی برای میزان سلامت کلیه ها باشد. ^[3و4] در صورتی که کلیه ها دچار مشکل شده باشند معمولا سطح کراتینین موجود در ادرار کاهش میابد چرا که کلیه ها نمی توانند به صورت کامل این ماده را از خون دریافت کرده و وارد ادرار کنند.

آزمایش کراتینین خون بهتر است یا آزمایش کراتینین ادرار ؟

ممکن است این سوال برای شما پیش آمده باشد که کدام آزمایش برای تشخیص سطح کراتینین بهتر است ؟ آزمایش خون یا ادرار ؟ نمی توان گفت کدام یک از این آزمایشات برای تشخیص این مورد بهتر است چرا که پزشک با توجه به هدفی که از انجام این آزمایش دارد ، برای شما یکی از این دو روش را انتخاب خواهد کرد. آزمایش کراتینین خون معمولا دقیق تر و قابل اطمینان تر است ولی از طرفی ، هرگونه تغییر در سطح کراتینین بدن به سرعت در ادرار نمایان می شود و قابل تشخیص است .به عبارتی در این مورد ، آزمایش خون دقیق تر است ولی آزمایش ادرار ، سریع تر نتیجه می دهد. از طرف دیگر ممکن است پزشک هدف دیگری از آزمایش خون داشته باشد. پزشک ممکن است آزمایش پانل متابولیک پایه (BMP) یا پانل متابولیک جامع یا آزمایش خون CMP برای فرد در نظر بگیرد تا علاوه بر تعیین سطح کراتینین خون ، سایر موارد لازم را نیز بررسی کرده و اطلاعات بسیار بیشتری در مورد سلامت عمومی فرد بدست آورد. در هر صورت در زمانی که پزشک فقط در نظر داشته باشد که میزان سلامت کلیه های فرد را در سریع ترین زمان ممکن بررسی کند ، آزمایش ادرار در نظر خواهد گرفت . میزان نرمال کراتینین ادرار 24 ساعته

انواع آزمایش های ادرار برای تعیین سطح کراتینین

دو نوع آزمایش رایج برای سنجش سطح کراتینین ادرار وجود دارد :

آزمایش ادرار نمونه تصادفی : (کراتینین ادرار راندوم)

این آزمایش نمونه ادرار یک بار در روز دریافت می شود و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شود.

آزمایش ادرار 24 ساعته :

در این نوع آزمایش ادرار ، تمام ادرار در مدت 24 ساعت در داخل ظرف مخصوص درب داری جمع آوری شده و به آزمایشگاه فرستاده می شود. در حالت کلی ، معمولا آزمایش ادرار 24 ساعته به دلیل اینکه دقیق تر و کامل تر است ، توسط اکثر پزشکان ترجیح داده می شود مگر اینکه به هر دلیلی امکان صبر کردن به مدت 24 وجود نداشته باشد. برای انجام آزمایش ادرار 24 ساعته ابتدا یک یا چند ظرف مخصوص به شما داده می شود تا ادرار یک روز را در آن جمع آوری کنید. توجه داشته باشید که 24 ساعت از زمان دریافت ظرف آغاز نمی شود ! این 24 ساعت از زمان اولین ادرار محاسبه خواهد شد که بهتر است اولین ادراری که جمع می شود مربوط به اول صبح باشد و آخرین ادرار نیز مربوط به اول صبح روز بعد باشد. توصیه می شود ظرف را در یک جای خنک نگه داری کنید. همچنین در طی این 24 ساعت به هیچ عنوان رژیم غذایی خود و میزان و نوع مایعاتی که مصرف می کنید را تغییر ندهید و دقیقا مانند سایر روزها عمل کنید. در صورتی که هرگونه دارویی مصرف می کنید ، قبل از انجام آزمایش ، داروهای خودتان را به پزشک نشان دهید. حتی اگر 5 دقیقه از 24 ساعت گذشته است ، دیگر نباید ادرار را در ظرف بریزید. همچنین بعد از 24 ساعت ، در سریع ترین زمان ممکن ، نمونه ادرار را به آزمایشگاه برسانید. دستورالعمل دریافتی از پزشک را به دقیق رعایت کنید چرا که هرگونه اشتباه می تواند نتایج آزمایش را شدیدا تغییر دهد. میزان کراتینین موجود در ادرار به راحتی و به سرعت تغییر می کند و هرگونه تغییر در فعالیت بدنی و یا مصرف برخی از داروها و حتی مکمل های گیاهی می تواند باعث تغییر نتیجه آزمایش شود.

چرا پزشک آزمایش کراتینین ادرار تجویز کرده است :

نتایج آزمایش ادرار می تواند برای پزشک موارد زیر را مشخص کند

•  نشان می دهد که کلیه های شما خوب کار می کنند یا خیر .
• در صورتی که مشکل کلیوی داشته باشید آن را مشخص کرده و برای انتخاب درمان مناسب ، کمک کننده  است .
• این آزمایش می تواند متابولیتهای بدن و میزان سموم بدن را مشخص کند

رنج نرمال پروتئین ادرار 24 ساعته

میزان طبیعی کراتینین ادرار چقدر است ؟

در آزمون تصادفی : در برگه نتایج آزمایش کراتینین ادرار معمولا این میزان با مقدار میلی گرم در دسی لیتر مشخص می شود. دامنه نرمال کراتینین ادرار در آزمایش ادرار تصادفی ، 20 الی 275 میلی گرم در دسی لیتر است. بیشتر از 275 میلی گرم در دسی لیتر ، بالاتر از حد مجاز و کمتر از 20 میلی گرم در دسی لیتر ، پایین تر از حد مجاز در نظر گرفته می شود. اگر در بین این دو مقدار باشید ، کلیه های شما به خوبی کار می کنند .در صورتی که به حد بالا و یا حد پایین بسیار نزدیک باشید ، احتمال مشکل در آینده وجود دارد و از حالا باید به فکر پیشگیری باشید. در آزمایش ادرار 24 ساعته نتایج این آزمایش معمولا به صورت گرم در 24 ساعت یا g/24h مشخص می شود. (یعنی فلان گرم کراتیتین در مقدار جمع شده ادرار در 24 ساعت) دامنه نرمال کراتینین در آزمایش ادرار 24 ساعته 0.5 الی 2.15  g/24h می باشد .

دلایل کراتینین بالا در آزمایش ادرار

سطح کراتینین در ادرار با میزان توده بدنی و عضلانی شما می تواند ارتباط داشته باشد. هر چقدر توده عضلانی شما بیشتر باشد ، میزان کراتینین ادرار نیز بیشتر خواهد بود. همچنین سایر دلایل بالا بودن کراتینین ادرار عبارتندار :

•  کم آبی بدن
• ورزش سنگین و شدید
• مصرف میزان زیادی گوشت و پروتئین در روز
• مصرف مکمل های کراتین

چطور میزان کراتینین را پایین بیاوریم ؟

مصرف مایعات و بخصوص آب را بسیار افزایش دهید.در صورتی که اضافه وزن دارید سعی کنید وزن خود را کاهش دهید. کاهش وزن می تواند سلامت کلیه ها را افزایش داده و کراتینین خون را کاهش دهد.^[5]

دلایل کم بودن کراتینین ادرار

کم بودن مقدار کراتینین در ادرار می تواند نشانه بیماری باشد.همچنین می تواند به دلایل زیر باشد :

•  مصرف بیش از حد آب و مایعات به هر دلیلی (یکی از نشانه های آن ، بی رنگ و کاملا شفاف بودن ادرار است)^[7]
• تحلیل رفتن عضلات به دلیل بیماری و یا پیری ^{[8 و 9 و 10]}
• دیابت و بالا بودن قند خون
• هر نوع بیماری کلیوی
• مصرف برخی از داروها

مصرف کدام داروها می تواند کراتینین ادرار را کاهش دهد؟

• برخی از آنتی بیوتیک ها
• برخی از داروهایی که تولید اسید معده را کاهش می دهند مانند : سایمتیدین، فاموتیدین ، رانیتیدین ^[12]
• برخی از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند استامینوفن ، ایندومتاسین ، ایبوپروفن ،

روش های افزایش کراتینین خون

بهترین روش برای افزایش کراتینین خون ، اصلاح رژیم غذایی است.باید مطمئن شوید که به اندازه کافی پروتئین خوب دریافت می کنید. همچنین افزایش فعالیت بدنی نیز می تواند بسیار مفید باشد. برخی از مکمل ها نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد ولی توجه داشته باشید که برای استفاده از این مکمل ها باید مطمئن شوید که بیماری کلیوی ندارید. مکمل هایی مانند پروتئین ها و کراتین می تواند مفید باشد. ولی اگر بیماری کلیوی دارید نباید کراتین مصرف کنید .همچنین باید میزان مصرف گوشت را کاهش داده و در عوض ، میوه ها و سبزیجات بیشتر مصرف کنید.

برخی از مکمل هایی که می تواند کراتینین خون را افزایش دهد :

• اسید لیپوئیک آلفا
• مریم گلی قرمز (Salvia miltiorrhiza)
• گزنه ( Urtica dioica )
• آستراگالوس (Astragalus) ^[13]
• جینسنگ
• بابونه
• اسپیرولینا (نوعی جلبک)