جراحی تعویض زانو یا آرتروپلاستی کامل مفصل زانو (توتال‌نی)

جراحی تعویض زانو یا آرتروپلاستی کامل مفصل زانو یا توتال‌نی ( Total Knee Arthroplasty (TKA)) نوعی عمل جراحی برای بازگرداندن عملکرد زانوی آسیب دیده و کاهش درد است .در این عمل جراحی ، قطعات فلزی و پلاستیکی مخصوصی جایگزین مفصل آسیب دیده زانو می شود. این روش جراحی معمولا برای افرادی که دچار آتریت شده اند و قادر به انجام فعالیت های روزانه خود به دلیل آسیب زانو ، نیستند انجام می شود. آناتومی مفصل زانوی سالم آناتومی مفصل زانوی سالم

جراحی تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی چیست ؟

در صورتی که مفصل زانوی فرد به هر دلیل آسیب دیده باشد و فرد قادر به انجام فعالیت های ساده روزمره مانند راه رفتن ، نشستن ، بالا رفتن از پله و مانند اینها ، نباشد و روش های غیر جراحی مانند دارو درمانی و روش های کمکی برای راه رفتن ، دیگر مفید نباشد ، در این صورت ممکن است پزشک ، جراحی تعویض مفصل زانو را برای شما در نظر بگیرد. این روش جراحی برای اولین بار در سال 1968 انجام شد و از آن تاریخ تا به امروز پیشرفت های بسیار زیادی در این روش جراحی اتفاق افتاده است .به گفته سازمان بهداشت و درمان امریکا ، سالانه بیش از 600 هزار عمل جراحی تعویض مفصل زانو فقط در کشور امریکا انجام می شود.

دلایلی که منجر به جراحی تعویض مفصل زانو می شوند

رایج ترین دلیل که منجر به جراحی آرتروپلاستی می شود ، آسیب مفصلی به دلیل آرتریت است .انواع مختلفی از آرتریت وجود دارد که می تواند این مشکل را ایجاد کند. مانند استئوآرتریت ، آرتریت روماتوئید و آرتریت ناشی از ضربه که به دلیل وارد شدن ضربه به زانو ایجاد می شود. آرترزو معمولا به دلیل افزایش سن و فرسایش مفصل زانو ایجاد می شود. آرتریت روماتوئید نیز نوعی بیماری خود ایمنی است که مفصل زلاله‌ای (سینوویال) را ملتهب می کند.این التهاب مزمن می تواند به مرور زمان به غضروف آسیب وارد کرده و در نهایت باعث از بین رفتن غضروف شود.آرتریت روماتوئید شایع ترین نوع از گروه اختلالات آرتریت التهابی است . تفاوت مفصل سالم (سمت چپ) با مفصل آسیب دیده (سمت راست) تفاوت مفصل سالم (سمت چپ) با مفصل آسیب دیده (سمت راست)

چه زمان جراحی تعویض زانو توصیه می شود ؟

دلایل زیادی وجود دارد که می تواند باعث شود تا پزشک متخصص ارتوپدی برای شما این روش را توصیه کند. برای مثال :
  • درد بسیار شدید در زانو که می تواند فعالیت های روزانه فرد را تحت تاثیر قرار دهد. فعالیت هایی مانند راه رفتن ، بالا رفتن از پله ها ، ایستادن و نشستن .
  • کمر درد شدید که حتی در زمان استراحت کردن و خوابیدن هم بهبود پیدا نمی کند.
  • التهاب مزمن زانو و تورم شدید زانو که با استراحت و دارو درمانی هم بهبود پیدا نمی کند.
  • تغییر شکل زانو
  • عدم تسکین درد با درمان های دارویی مانند داروهای ضد التهابی ، تزریق کورتیزول ، تزریق روان کننده ها ، درمان فیزیوتراپی و سایر روش های درمانی .
هیچ محدودیت سنی برای انجام این عمل جراحی وجود ندارد ولی بیشتر کسانی که این عمل را انجام می دهند در سن بین 50 الی 80 سالگی قرار دارند.جراح ارتوپد معمولا قبل از عمل جراحی ، شرایط بیمار را مورد ارزیابی قرار می هد تا مطمئن شود که تعویض مفصل زانو برای بیمار ، بهترین انتخاب است .برای مثال :
  1. سابقه پزشکی بیمار را بررسی می کند تا از سلامت عمومی او و آماده بودن او برای جراحی مطمئن شود.
  2. برای اطمینان از نیاز مفصل به جراحی ، معاینه فیزیکی انجام می دهد .
  3. برای اطمینان بیشتر ، تصویر برداری با اشعه ایکس تجویز می کند تا میزان آسیب کلی به زانو مشخص شود .
  4. تصویر برداری رزوناس مغناطیسی (MRI) نیز در برخی از موارد انجام می شود.
  5. داروهایی که بیمار در حال حاضر در حال مصرف کردن است را بررسی می کند تا احتمال خطر و تداخل دارویی وجود نداشته باشد. داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین ، آسپرین و پلاویکس معمولا باید چند روز قبل از عمل جراحی قطع شوند.
تفاوت مفصل آسیب دیده (سمت چپ) با بعد از عمل جراحی تعویض زانو (سمت راست) تفاوت مفصل آسیب دیده (سمت چپ) با بعد از عمل جراحی تعویض زانو (سمت راست) علاوه بر موارد بالا ، جراح معمولا به بیمار تمام عوارض جانبی بعد از عمل و میزان بهبودی بعد از عمل را توضیح خواهد داد تا از انتظارات بی مورد و غیر واقعی بعد از عمل جلوگیری شود. بیش از 90 درصد بیمارانی که عمل جراحی تعویض مفصل زانو انجام می دهند ، کاهش قابل توجه درد را تجربه می کنند و می توانند فعالیت های روزمره خود را دوباره آغاز کنند.ولی این موضوع به این معنی نیست که بعد از عمل جراحی ، فرد می تواند دقیقا مانند روزهای قبل از بیماری ، فعالیت کند. ممکن است محدودیت هایی در دویدن ، بلند کردن اجسام سنگین ، بالا و پایین پریدن ، ورزش کردن و سایر موارد داشته باشید که پزشک به بیمار گوش زد خواهد کرد. معمولا فعالیت های مجاز بعد از عمل تعویض زانو شامل پیاده روی ، رانندگی ، دوچرخه سواری سبک ، رقص و سایر حرکات آرام و کم فشار بر روی زانو است . با رعایت برخی از موارد ممکن است طول عمر مفصل تعویض شده چندین سال افزایش پیدا کند ولی در غیر این صورت ، به سرعت مفصل تخریب شده و درد آغاز می شود و حتی ممکن است به تعویض دوباره مفصل احتیاج داشته باشید.

عوارض جانبی احتمالی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

معمولا عوارض جانبی شدیدی بعد از این عمل جراحی گزارش نمی شود ولی در 2 درصد از موارد ممکن است برخی از عوارض ایجاد شده جدی باشند.برای مثال احتمال عفونت مفصل زانو ، حمله قلبی و سکته مغزی به دلیل ایجاد لخته خون در 2% از بیماران وجود دارد. عفونت جراحی ممکن است در زخم عمل و یا عمق مفصل پروتز ایجاد شود.این عفونت ممکن است در همان روزهای اولین و در بیمارستان و یا بعد از مرخصی و در منزل رخ بدهد.حتی در مواردی مشاهده شده است که عفونت در ایمپلنت ، چند سال بعد از عمل جراحی رخ داده است . این عفونت یکی از دلایلی است که منجر به جراحی مجدد و برداشتن ایمپلنت از زانو می شود. عکس برداری از مفصل سالم (سمت چپ) و تفاوت آن با مفصل آسیب دیده (سمت راست) عکس برداری از مفصل سالم (سمت چپ) و تفاوت آن با مفصل آسیب دیده (سمت راست) لخته شدن خون نیز یکی دیگر از عوارض جانبی عمل جراحی تعویض زانو است که حدودا در 1 درصد از موارد مشاهده می شود.این لخته های خونی اگر وارد جریان خون شده و به ریه ، قلب و یا مغز برسند می توانند خطرناک باشند.جراح ارتوپد بعد از عمل جراحی به شما توصیه هایی خواهد کرد که می تواند از ایجاد این لخته ها جلوگیری کرده و در صورت ایجاد، علائم آن را سریع تشخیص دهید.روش های پیشگیری از ایجاد لخته و علائم وجود لخته را باید به درستی و دقیق یاد بگیرید و با دقت بسیار زیادی اجرا کنید. خراب شدن تجهیزات کار گذاشته شده در زانو نیز یکی از عوارض جانبی بعد از عمل جراحی است . فشار آوردن بیش از حد به زانو می تواند باعث بروز این مشکل شود.فعالیت های سنگین ، حرکات غیر اصولی و نادرست از عوامل بروز این عارضه هستند.معمولا بعد از عمل ، در بهترین حالت ، انتظار میرود زانو دامنه حرکت 115 درجه ای داشته باشد. هرگونه حرکت بیشتر از این دامنه می تواند باعث خرابی ایمپلنت های استفاده شده شود. احتمال آسیب های عصبی در طی عمل جراحی نیز وجود دارد که بسیار نادر است .

آمادگی برای عمل جراحی تعویض زانو

در صورتی که پزشک برای شما ، عمل جراحی در نظر گرفته باشد ، چند هفته قبل از عمل جراحی ، برخی از اقدامات لازم را انجام خواهد داد.این اقدامات برای جلوگیری از هرگونه خطر احتمالی انجام می شود تا پزشک مطمئن باشد که شما برای عمل جراحی آماده هستید. بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و عروقی ، قبل از عمل باید از متخصص مربوطه ، اجاره نامه دریافت کنند.

تست ها و اقدامات قبل از جراحی تعویض مفصل زانو

  •  آزمایش خون ، آزمایش ادرار و الکتروکاردیوگرام
  • بررسی داروهایی که در حال مصرف کردن هستید
  • مراجعه به دندانپزشک و گرفتن اجازه نامه دندانپزشکی نیز لازم است چرا که هرگونه بیماری در لثه و دندان و وجود عفونت های باکتریایی دهان می تواند باعث افزایش احتمال بروز عفونت بعد از عمل جراحی تعویض زانو شود.(این کار در ایران چندان رایج نیست)
  • بررسی عفونت های دستگاه ادراری که قبل از عمل توسط اورولوژیست انجام می شود.افراد مسن ممکن است به دلیل مشکلات پروستات ، قبل از عمل نیاز به درمان پروستات داشته باشند.
  • قبل از جراحی ، توسط تیم بیهوشی مورد ارزیابی قرار خواهید گرفت . معمولا این جراحی طی بیهوشی عمومی انجام می گیرد ولی در برخی از موارد ممکن است بیهوشی بلوک عصبی نخاعی برای شما در نظر گرفته شود.
توجه داشته باشید که بعد از جراحی ، تا چند روز قادر به حرکت نخواهید بود و برای پخت و پز ، راه رفتن ، دستشویی ، حمام و سایر کارها نیاز به کمک خواهید داشت .قبل از عمل باید با کسی در این مورد صحبت کنید و هماهنگی های لازم را انجام دهید.در حمام و دستشویی بهتر است میله هایی مانند دستگیره نصب کنید تا بعد از عمل راحت باشید.
نکته : عمل جراحی تعویض مفصل زانو معمولا 1 الی 2 ساعت طول می کشد.
در صورتی که پزشک تصمیم به جراحی زانوی شما گرفته است ، در صورتی که هرکدام از  شرایط زیر را دارید ، به پزشک خود بگویید.
  • اگر به داروی خاصی حساسیت دارید
  • اگر به لاتکس حساسیت دارید
  • در صورتی که هرگونه دارویی مصرف می کنید .بخصوص داروهای رقیق کننده خون و آنتی بیوتیک ها
  • در صورتی که سابقه حمله قلبی و سکته مغزی دارید
  • در صورتی که هرگونه مشکلی مربوط به لخته شدن خون دارید
  • اگر باردار هستید و یا در حال برنامه ریزی برای حاملگی هستید .
  • در صورتی که عفونت دندان دارید
  • در صورتی که عفونت ادراری دارید
  • در صورتی که هرگونه مشکل دستگاه ایمنی بدن مانند بیماری های خودایمنی دارید
  • در صورتی که مشکل پروستات دارید
  • در صورتی که مشکل حاد کبدی دارید
  • اگر مشکل ریوی دارید

اقدامات پس از عمل جراحی تعویض مفصل زانو

پس از عمل جراحی شما درد خواهید داشت . این درد روند طبیعی درمان بدن است . پزشک برای کاهش این درد برای شما مسکن تجویز خواهد کرد.این داروهها معمولا به صورت کوتاه مدت تجویز می شوند و شما نباید به صورت خودسرانه مصرف آنها را ادامه دهید . بسیاری از این داروهای مسکن ، اعتیادآور هستند. عکس دو نوع مختلف ایمپلنت زانو عکس دو نوع مختلف ایمپلنت زانو پزشک متخصص ، برای جلوگیری از احتمال لخته شدن خون ، اقداماتی را انجام خواهد داد و روش هایی را به شما آموزش خواهد داد. احتمالا داروهای رقیق کننده خون برای جلوگیری از لخته شدن خون و جلوگیری از مشکلات ریوی ، حمله قلبی و سکته مغزی تجویز خواهد شد.بلافاصه بعد از عمل جراحی باید سعی کنید به صورت منظم و مداوم ، مچ پای خود را حرکت دهید تا جریان خون در عضلات پا افزایش پیدا کرده و از لخته شدن خون جلوگیری شود. در اکثر بیماران بعد از عمل جراحی ، بعد از طی مدتی خاص ، نیاز به اقدامات فیزیوتراپی خواهد بود.برای پشتیبانی از زانو و بهبود سریع تر ، ممکن است نیاز به استفاده از زانو بندهای خاصی داشته باشید تا سریع تر بتوانید به انجام فعالیت های روزمره بپردازید . در برخی از افراد که ریه حساسی دارند ممکن است احتمال پنومونی وجود داشته باشد . برای جلوگیری از پنومونی به دلیل عوارض جانبی داروهای بیهوشی ، باید به صورت مرتب و منظم نفس های عمیق بکشید که این موضوع توسط پزشک به شما آموزش داده خواهد شد.

مراقب های خانگی بعد از عمل جراحی تعویض زانو

زمانی که شما از بیمارستان مرخص شدید ،‌در خانه نیز باید اقدامات مراقبتی انجام دهید که این موضوع نیز توسط پزشکان و پرستاران به شما آموزش داده خواهد شد. در روزهای اول ، از خوردن آب به زخم و بخیه ها جلوگیری کنید. داشتن رژیم غذایی سرشار از آهن می تواند به بهبود سریعتر زخم کمک کند.
نکته: به طور متوسط باید تا 3 الی حداکثر 6 هفته بعد از عمل جراحی بتوانید فعالیت های روزمره خود را به راحتی انجام دهید.
دستورات پزشک خود را برای جلوگیری از لخته خون در خانه نیز ادامه دهید. ممکن است نیاز داشته باشید که داروهایی که در بیمارستان مصرف می کردید را در خانه نیز مصرف کنید. این داروها را دقیقا طبق تجویز پزشک و به موقع مصرف کنید.هرگونه علائم لخته شدن خون را بسیار جدی بگیرید و به پزشک خود اطلاع دهید.

برخی از علائم لخته شدن خون عبارتنداز :

  • افزایش درد در محل عمل جراحی
  • قرمز شدن بیش از حد اطراف زانو
  • تورم زانو و مچ پا
  • تنگی نفس و درد قفسه سینه
  • درد ناگهانی و بسیار شدید زانو و یا مچ پا
  • کبود شدگی
همچنین در خانه نیز باید اقدامات لازم را برای جلوگیری از عفونت انجام دهید.رایج ترین دلیل عفونت بعد از عمل ، عفونت های دهان و دندان ، عفونت های اداری و عفونت های پوستی است که می تواند وارد جریان خون شده و باعث عفونت زانو شود.برای جلوگیری از این موضوع ممکن است پزشک برای شما آنتی بیوتیک نیز تجویز کند. در صورتی که علائم عفونت را مشاهده کردید به پزشک خود اطلاع دهید. مانند :
  • تب شدید همراه با لرز
  • قرمز شدن و ترشحات از محل زخم عمل جراحی
  • افزایش دید درد زانو
هرگونه ضربه در هفته اول بعد از عمل جراحی تعویض زانو می تواند باعث آسیب دیدگی ایمپلنت شود . بخصوص بالا و پایین رفتن از پله ها در اولین هفته می تواند بسیار مضر باشد . همچنین باید بسیار مواظب باشید تا زانوی خود را بیش از حد مجاز خم نکنید و به زانو فشار وارد نکنید.بهتر است در روزهای اول ، از عصا ، واکر و یا یک نفر برای راه رفتن و بالا و پایین رفتن از پله ها کمک بگیرید .
نکته : اکثر افراد بعد از عمل جراحی و در 10 روز اول در مچ پای خود احساس بی حسی می کنند که این مورد طبیعی است .اگر این مورد بیش از دو هفته ادامه داشته باشد باید به پزشک خود اطلاع دهید .
نکته  : ممکن است دستگاه های امنیتی فرودگاه نسبت به فلزات مورد استفاده در زانوی شما واکنش نشان دهند.برای این مورد باید مدارک خود را به مسئولین فرودگاه نشان دهید.
نظرات: 0 مشاهده